Frenektomi - (Dudak - Dil Bağı Alınma Tedavisi)

Dudağın diş etine tutunmasını sağlayan yumuşak doku “dudak bağı”, dilin ağız tabanına tutunmasını sağlayan yumuşak doku ise “dil bağı” olarak adlandırılır. Bu yumuşak dokular “frenulum” ya da “frenum” olarak da bilinir. Her insanda farklı sayıda bulunabilen bu bağlar, bazılarında idealden kısa, sıkı, büyük ya da kalın olabilmektedir. Frenulum dokusundaki kısalık ya da kalınlık, frenulum konumuna bağlı olarak konuşma bozukluklarından dişler arasındaki boşluk oluşumuna dek çeşitli sorunları beraberinde getirebilir.

Fazla gelişmiş frenulum dokusunun alınması için uygulanan tedavi frenektomi olarak adlandırılır. Frenektomi ameliyatı çoğu zaman bir gereklilik olarak ortaya çıkar. Frenulum dokusunun fazla gelişmiş olması diş eti çekilmesine, diş eti hastalıklarına, dişler arasında boşluk oluşumuna ve diş hekimliği tedavilerinin başarısız olmasına neden olabilir. Genellikle bebeklik ve çocukluk döneminde yapılsa da yetişkinler de frenektomi cerrahisi geçirebilmektedir.[1]

Frenulum Dokusu Nedir?

Diş eti dokusu, yanak, dil ve dudak arasında bulunan, bu dokuları birbirine bağlayan, genellikle ince bir yapıya sahip olan yumuşak doku frenulum olarak adlandırılır. Frenulum dokusunun yapısı kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Frenulum dokusunun fazla gelişmiş olması; dokunun bulunduğu konum gereği diş ve diş eti sorunlarına neden olabilir, estetik anlamda rahatsızlık yaratan dişler arası boşluğa yol açabilir, bebeklerde emme fonksiyonuna zarar verebilir ve konuşma bozukluğu yaratabilir.

Frenulum Ağız İçerisinde Nerelerde Bulunur?

Frenulum dokusunun iki farklı türü bulunmaktadır. Bu türler frenulumun ağız içerisindeki konumu hakkında da bilgi vermektedir.

Lingual Frenum: Dil tabanı ile ağız tabanı arasında bulunur. Dili ağız tabanına bağlı bu doku kısa ya da çok kalın olduğunda dil hareketleri engellenebilir. Bu durum bebeklik döneminde bebeğin verimli bir şekilde emmesini zorlaştırabilir ve ilerleyen dönemde de konuşma bozukluklarına neden olabilir.

Labial Frenum: Ağzın ön kısmında, üst dudak ile üst diş eti ve alt dudak ile alt diş eti arasında yer alır. Diş eti ile dudak arasındaki bu bağla ilgili anatomik sorunlar diş çekilmesine, dişlerin büyümesinin olumsuz etkilenmesine ve dişler arasında boşluk oluşumuna neden olabilir.[2]

Frenulum Dokuları Ne Zaman Sorun Oluşturur?

Frenum dokularının temel fonksiyonu ağız stabilitesini arttırmaktır. Bu dokuların fazla gelişmesi ağız içerisinde kademeli gelişim ve fonksiyon bozukluklarına neden olabilir. Frenum dokusunun gelişmesine bağlı olarak ağızda gelişim sorunları, yutmada zorlanma, ön üst dişler arasında boşluk oluşumu, frenum yırtılması, bebeklerde emme refleksinin tam olarak yerine getirilmemesi, horlama, konuşma sorunları, dili hareket ettirmede zorlanma ve diş çekilmesi gibi sonuçlarla karşılaşılması mümkündür. Bu sorunların engellenmesi ve/veya ortadan kaldırılması amacıyla frenum dokusunun alınması gerekebilir. Frenumun alındığı cerrahi frenektomi olarak adlandırılır.

Frenektomi Nedir?

Frenum dokusunun cerrahi olarak alınması amacıyla gerçekleştirilen prosedür frenektomi olarak adlandırılır. Frenektomi ameliyatının amacı gelişim anomalisi olan dokuların alınması ile yol açtıkları sağlık sorunlarının ortadan kaldırılmasıdır. Son derece konforlu bir işlem olan frenektomi ile birçok farklı faydanın sağlanması mümkün olabilir.

Frenektomi ile frenotomi sıklıkla karıştırılan tedavi yöntemleridir. Frenotomi dahilinde frenal ek kesilip yeniden yerleştirilirken frenektomi sırasında frenum tamamen çıkarılmaktadır. Frenektomi geleneksel olarak kesi yapılarak ya da elektrocerrahi veya lazer kullanılarak gerçekleştirilebilmektedir.

Günümüzde tıbbi teknolojilerin gelişmesi ile frenektomi lazer ile gerçekleştirilmektedir. Ancak frenumun aşırı gelişmiş olması halinde cerrahi tekniklere başvurulması mümkündür. Bu nedenle operasyon planlaması sürecinde hasta özelinde karar alınır.[3]

Kimler Frenektomi İçin Uygun Adaydır?

Aşırı gelişmiş frenuma sahip olduğu için;

• Emme refleksini tam anlamıyla yerine getiremeyen bebeklere,
• Konuşma bozukluğu yaşayan çocuklara,
• Diş eti çekilmesi, diş ve diş eti hastalıkları yaşayanlara,
• Üst ön dişleri arasında diastema adı verilen boşluk oluşan çocuklara ve yetişkinlere frenektomi yapılması gerekebilir.

Frenektomi Hangi Durumlarda, Ne Amaçla Uygulanır?

Az önce de ifade edildiği gibi frenum bağının idealden fazla gelişmiş olduğu durumlarda emme fonksiyonlarının yerine getirilmesi amacıyla bebeklere, konuşma fonksiyonlarının düzeltilmesi için çocuklara, diş çekilmesi başta olmak üzere diş eti hastalıkları yaşayan ve dişler arasındaki boşluk nedeniyle estetik kaygılar yaşayan yetişkinlere yapılabilmektedir.

Tüm bunlara ek olarak bazı kişilerde frenum bağı diş fırçalama ve ağız bakım süreçlerinin yerine getirilmesi sonucunda dahi zarar görebilmekte; ağrı ve acı şikayetlerine yol açabilmektedir. Bu durumda da frenektomi gündeme gelebilir.[4]

Frenektomi Nasıl Yapılır?

Frenektomi genellikle lokal anestezi altında ağız ve diş cerrahı tarafından klinik ortamında gerçekleştirilebilir. İşlem hastanın ihtiyaçlarına göre neşter, elektrocerrahi ya da lazer ile yapılabilir. Neşter kullanılarak gerçekleştirilen frenektomi sonrasında gerektiği takdirde bölgeye dikiş atılabilir. Frenektomi sonrasında dili bölgeye götürmemek önemlidir. Steroid olmayan anti inflamatuar ilaçlar reçete edilebilir. İyileşme son derece hızlıdır ve birkaç gün içerisinde hastanın konforlu belirgin ölçüde yükselir.[5]

Günümüzde lazerle frenektomi, seçilmiş hastalara sunduğu avantajlarla en çok tercih edilen yöntem olarak ön plana çıkar. Lazer ile frenektomi topikal anestezi kullanılarak ya da anestezisiz gerçekleştirilebilir. Ödem, ağrı ve skar dokusu oluşumu minimal seviyededir. Kesi ve kanama olmadığı için enfeksiyon riski çok daha azdır ve prosedür sonrası dikiş uygulanmasına gerek olmaz.

Frenektomi Türleri Nelerdir?

Lingual Frenektomi: Dili ağız tabanına bağlayan, dil hareketlerini kısıtlayacak ölçüde aşırı gelişmiş frenumun alınmasına dayanan frenektomi türüdür. Dil bağı olarak da bilinen Ankiloglossi durumu bebeklerin emmesini zorlaştırabilir, çocuklarda ve hatta yetişkinlerde konuşmayı ve yemek yemeyi etkileyebilir. Dil bağı olan hastalar çene pozisyonlarını değiştirerek dil hareketliliğini artırmaya çalışırlar ve bu durum çeşitli ortodontik sorunlara yol açabilir.[6]

Maksiller Frenektomi: Dudak bağı olarak adlandırılan ve üst diş etlerini ön dişlere bağlayan doku parçasının çıkarılması amacıyla gerçekleştirilen frenektomi türüdür. Tüm insanlarda olan bu doku bebeklerde aşırı derecede büyük ya da sıkı olduğunda bebekler memeyi kavrayamaz. Daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde ise ön dişler birbirinden ayrılabilir ve ortodontik tedaviyi gerekli hale getirebilir.

Frenektomi Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Frenektomi öncesi hastaların genel sağlık kontrollerinin yapılması gerekebilir, düzenli olarak kullanılan ilaçların olup olmadığı sorgulanabilir. Hastaların değerlendirilmesi sırasında hekimler anestezi türüne ya da sedasyon uygulanıp uygulanmayacağına, frenektominin hangi yöntemle yapılacağına karar verirler. Bazı durumlarda sedasyon uygulanmasına gerek olmayabilir.

Frenektomi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Frenektomi sonrası hastaların uymaları gereken kurallar ve dikkat etmeleri gerekenler kendilerine/ebeveynlerine detaylı bir şekilde aktarılır. Operasyon bebeklere yapıldıysa çok spesifik bir bakıma ihtiyaç duyulmaz, hemen beslenmeye başlayabilirler. Operasyonu geçirenler çocuklar ya da yetişkinlerse antibakteriyel gargara kullanılması önerilebilir. Operasyon bölgesinin dil ile temas etmemesine özen gösterilmelidir.

Frenektomi Avantajları Nelerdir?

Frenektomi basit bir prosedür olmakla birlikte önemli faydalar sunar. Bebeklerin daha verimli emmesi sağlanabilir, dil bağı nedeniyle yaşanan konuşma bozuklukları iyileşebilir, diş ve diş eti hastalıklarına yakalanma riski düşürülebilir. Frenektomi gülüş estetiği ile ilgili kaygıları da ortadan kaldırabilmektedir. Dişler arasında boşluk olan hastalar frenektomi sayesinde ortodontik tedavi başta olmak üzere çeşitli estetik diş hekimliği tedavileri için uygun hale gelirler.

Frenektomi Sonrası İyileşme Süreci Ne Kadar Sürer?

Hekim önerilerine uyum sağlandığı ve ağız içi hijyenine özen gösterildiği takdirde İlk hafta bölge %50 oranında iyileşir, tam iyileşme için yaklaşık 3 hafta geçmesi gerekli olabilir. Bu süreçte minimal ölçüde ağrı sorunu yaşanabilir, bu ağrı reçete edilen basit ağrı kesicilerle yönetilebilir.

Frenektominin Riskleri Nelerdir?

Her cerrahide olduğu gibi frenektomi sonrasında da çeşitli komplikasyonların oluşma ihtimali bulunur. Kanama, enfeksiyon, ağrı, tükürük kanallarında yaralanma, şişme, nadir de olsa frenumun yeniden bağlanması frenektomi riskleri arasında yer alır.

Frenektomi Hakkında Sık Sorulan Sorular

İçeriğimizin bu kısmında frenektomi ve frenulum dokusu hakkında en çok merak edilen soruları ve yanıtlarını bulabilirsiniz.

Frenulum dokusu hangi durumlarda alınmalıdır?

Her insanda bulunan frenulum dokusu bazılarında çok kısa ya da sıkı olabilir. Gelişim anomalisi bulunan frenulum konumuna göre bebeklerde beslenme bozuklukları, çocuklarda ve yetişkinlerde konuşma bozuklukları, dişler arasındaki boşluk nedeniyle estetik kaygı oluşumu, yutma zorlukları, frenum yırtılması, diş hareketliliğinde kısıtlılık, diş eti çekilmesi, diş ve diş eti hastalıkları gündeme gelebilir. Bu durumlarda frenulum dokusunun alınması gerekir.

Dudak bağı konuşmayı etkiler mi?

Dudak bağı konuşmayı etkileyebilir. Ek olarak bebeklerde emmede zorluğa ve diş çürümelerine de neden olabilir. Dudak bağının kısa, orta ve uzun vadede yol açabileceği sorunların ciddiyeti frenektomi operasyonunun ertelenmemesini, hekimlerin önerdiği zaman diliminde yapılmasını gerektirir.

Dudak bağı alınmazsa ne olur?

Dudak bağı çok şiddetliyse, belirgin şikayetlere neden oluyorsa zaman kaybetmeden alınmalıdır. Dudak bağı alınmadığı takdirde bebeklerde beslenme sorunları ortaya çıkabilir ve bu durumda gelişimsel problemlerle karşılaşılabilir. Dudak bağı ile ilgili yapısal anomalilerin ilerleyen dönemlerde diş ve diş eti hastalıklarına neden olabileceği de bilinmektedir.

Diş Frenektomi nedir?

Diş frenektomi, maksiller frenektomi ya da dudak bağı alınması olarak da bilinir. Ön dişler ile dudak arasındaki aşırı gelişmiş frenum dokusunun çıkarılması amacıyla gerçekleştirilir.

Frenektomiyi kim yapar?

Frenektomi diş hekimleri, ağız ve diş cerrahları ya da bazı durumlarda KBB uzmanları tarafından gerçekleştirilebilir.

Frenektomi ne zaman yapılır?

Dil ya da dudak bağının alınması amacıyla gerçekleştirilebilen farklı frenektomi türleri farklı zaman dilimlerinde planlanabilir. Dil bağının alınması için spesifik bir zaman dilimi bulunmamaktadır. Çocukların konuşmaya ve harfleri tam olarak telaffuz edebilmeye başladığı 4-5 yaş dönemi uygun kabul edilir. Bebeklerde ise çok büyük ve kalın bir frenulum varsa ve bu durum emme fonksiyonlarını etkiliyorsa zaman kaybedilmeden operasyon yapılabilir.

Dudak bağının alınabilmesi için ise çocukların üst köpek dişlerinin çıkmasının beklenmesi gerekir. Bunun temel nedeni diastema kapatılmasını engel teşkil edebilecek bir skar oluşumu riskinin ortadan kaldırılmasıdır. Köpek dişleri çıktıktan sonra da ön dişler arasındaki boşluk kapanmıyorsa diş frenektomi planlaması yapılabilir.

Frenulum nasıl alınır?

Frenulum dokusu lazer ile alınabilmektedir. Lazer frenektomi adı verilen işlem hızlı ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilir. Önemli olan hasta seçiminin doğru yapılmasıdır. Doku çok kalın ve büyükse geleneksel cerrahi yöntemlere başvurulması mümkündür.

Lingual frenektomi nedir?

Lingual frenektomi dil bağının dil hareketlerini kısıtlayacak şekilde aşırı gelişmesi durumunda, frenulum dokusunun alınması amacıyla uygulanan cerrahidir.

Labial frenektomi nedir?

Dudak ve diş etleri arasındaki frenulum dokusunun, dudakları ve yanakları kısıtlaması, dişler arasında diastema sorununa yol açması, hareketli protez kullanan hastaların protezlerinde tutuculuk azaltması gibi durumlarda alınması amacıyla gerçekleştirilen cerrahidir.

Frenektomi sonrası işe veya okula ne zaman dönülür?

Frenektomi sonrası işe veya okula dönüş sürecinde iyileşme seyri değerlendirilebilir. Genellikle 2-3 gün içerisinde iyileşme hızlı bir şekilde devam eder ve kişi post operatif kurallara uyduğu takdirde işe ya da okula geri dönüş yapılabilir. İlk 24 saat mümkün olduğunca dinlenmeye özen gösterilmelidir.

Frenektomi sonrası ne zaman yenir ve içilir?

Bebekler, özel bir durum olmadığı takdirde operasyondan sonra emmeye başlayabilirler. Daha büyük çocuklara ve yetişkinlere genellikle ilk birkaç saat bir şey yememeleri önerilir. İyileşme sürecinde tercih edilen yiyecek ve içeceklere dikkat edilmelidir. Uyuşukluk hissinin devam ettiği süreçte su, meyve suyu ve yumuşak gıdalar tüketilmelidir. Yiyeceklerin kuvvetli bir şekilde ısırılmaması yanak, dil ve dudak yaralanmalarının önlenmesi adına önemlidir.

İşlem sırasında acı ya da ağrı hissedilir mi?

Lokal anestezi ya da sedasyon altında gerçekleştirildiğinde frenektomi sırasında acı ya da ağrı hissedilmez. Operasyondan sonra hissedilebilen ağrı basit ağrı kesicilerle giderilebilir. Operasyondan sonra bölgede hassasiyet oluşabilir. Enfeksiyon riskinin minimize edilebilmesi için reçete edilen ilaçlar kullanılmalı ve ağız hijyeni sağlanmalıdır.

Frenektomi sonrası iz kalır mı?

Frenektomi sonrası iz kalması beklenmez.

Frenektomi dikişleri ne zaman alınır?

Geleneksel cerrahide dikişler 1 hafta sonra alınır ya da tercih edilen dikiş materyali doğrultusunda dikişler kendiliğinden eridiği için alınmaları gerekmez. Lazer ile frenektomi sırasında herhangi bir dikiş atılmaz.

Frenektomi kaç dakika sürer?

Frenektomi genellikle 20-30 dakika aralığında tamamlanır. İşlem son derece basit ve güvenlidir. Klinik ortamında yapılabilir.

Frenulum alınmasının faydaları nelerdir?

Dil ve dudak bağı olarak da tanımlanabilen gelişmiş frenulum dokusunun alınması diş ve diş eti hastalıklarının önlenmesi, konuşma bozukluklarının düzeltilebilmesi, bebeklerde emme fonksiyonunun iyileştirilmesi, gelişim geriliği oluşumunun engellenmesi, kişinin gülüş estetiği ile ilgili tedavi süreçlerine başvurulabilmesi gibi faydaları sunabilmektedir. Frenulum nedeniyle konuşma bozukluğu yaşayan hastaların operasyondan sonra konuşma terapisi alması gerekebilmektedir.

Frenektomi gülüş estetiğine katkıda bulunur mu?

Evet, frenektomi ön dişler arasındaki boşluğun kapatılması için ortodontik tedavilerin yapılmasını mümkün kılar. Aynı zamanda diş eti çekilmesi ihtimalini azaltır ve protez kullanması gereken hastaların da tedavilerinin başarılı olmasını sağlar. Günümüzde frenektomi fonksiyonelliği kadar gülüş estetiğine sunduğu katkılarla da tercih edilmektedir.

Frenulum dokusu işlem sonrası yeniden büyür mü?

Frenektomi sonrası frenulum dokusunun büyümesi son derece nadir görülen bir durumdur.

[1] https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/frenum#treatment

[2] https://www.mgadental.com.au/frenulum-in-the-mouth/

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3527809/

[4] https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22714-frenectomy

[5] https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/frenum#bottom-line

[6] https://www.broadsmilespdo.com/services/frenectomy-procedure/