Protetik Diş Hekimliği
İmplant Üstü Protezler
İmplant tedavisi son yıllarda yaşanan gelişmeler sonucunda pek çok hastanın istedikleri gülümsemeye ve estetik görünüme kavuşabilmelerini sağlamaktadır. İmplantların doğal dişlere zarar vermeden doğal diş fonksiyonuna sahip olmaları da sundukları avantajları artırmaktadır. Tüm bunların sonucunda dental implantlar oral rekonstrüksiyonda son derece önemli bir hale gelmiştir.
İmplant destekli protezlerle rehabilitasyonun yüksek başarı oranlarına sahip olması hastaların estetik taleplerini artırmıştır. Bununla birlikte tatmin edici fonksiyonel ve estetik sonuçların elde edilebilmesi için osseointegrasyonun ve hedeflenen restorasyonun desteklenebilmesi için implantların ideal konumunun sağlanması çok önemlidir.
İmplant tedavisi uygulanmasındaki temel amaç implant destekli sabit protezler yerleştirilerek tam hareketli protezlerden kaçınmak ya da tam hareketli protezlerin tutuculuğunu ve stabilitesini iyileştirmektir. İmplantlarla yapılan protetik rehabilitasyonlarla elde edilen olumlu uzun vadeli sonuçlara karşın; cerrahi komplikasyonlar, kemik kaybı, implant kaybı, yumuşak doku komplikasyonları, mekanik komplikasyonlar ile biyolojik ve teknik komplikasyonların oluşması riski vardır.
Bu tür komplikasyonların oluşması hekimin tedavinin planlanması sürecindeki becerilerine, deneyimine, protez tasarımına, protez tasarımında kullanılan malzemelere, hastaya özgü faktörlere, sigara kullanımı, bruksizm ve periodontal hastalıkların varlığı gibi birçok farklı etkene bağlı olarak hasta özelinde değişiklik gösterebilir.[1]
İmplant Nedir?
Diş implantı en basit şekliyle eksik bir dişin yerini alan bir yapı olarak ifade edilebilir. Çene kemiğine yerleştirilen implantlar, kullanılacak olan yapay diş için adeta bir çapa görevini üstlenirler. Abutment adı verilen bağlantı elemanı, yapay dişi diş implantına bağlar. Kişinin ağız yapısına ve dişlerinin rengine uyacak şekilde kişi özelinde hazırlanan kuronlar doğal diş görünümüne sahip olmasının yanı sıra doğal dişler gibi işlev görürler.[2] Diş implantları genellikle vücut tarafından yabancı bir cisim olarak algılanmaksızın kemikle bütünleşmelerini sağlayacak titanyumdan üretilirler.
İmplant Tedavisi Nedir?
İmplant tedavisi; diş köklerinin metal, vida benzeri postlarla ve hasarlı ya da eksik dişlerin gerçek dişlere çok benzer görünüme ve işleve sahip olan yapay dişlerle değiştirildiği prosedürdür. İmplant tedavisi tam oturmayan protezlere ya da köprülere iyi bir alternatif olabildiği gibi doğal diş köklerinin eksikliğinden dolayı protez ya da köprülü diş alternatiflerinin mümkün olmadığı durumlarda etkili bir seçenek olarak değerlendirilebilir.[3] İmplantlar doğal dişlerle uyumlu olacak şekilde hazırlanan sabit ya da hareketli dişler için oldukça güçlü bir temel görevini görürler.
İmplant Vidası Nedir?
Kaybedilmiş, çürümüş ya da ekstraksiyona ihtiyaç duyacak düzeyde hasar görmüş dişlerin değiştirilmesi için kullanılan ve giderek daha popüler bir hale gelen yöntem diş implantıdır. Bu prosedür gerçek dişlerle neredeyse aynı görünen ve aynı işlevi yerine getiren dişlere sahip olma imkanı verir.
Diş implantları birkaç farklı parçadan meydana gelir. Alt kısım esasen, çoğunlukla titanyumdan ya da hipoalerjenik bir alaşımdan yapılan ve çene kemiğine yerleştirilen vidadır. Bu vidalar zamanla çene kemiğiyle birleşerek bir diş kökü işlevini yerine getirmeye başlarlar. Vidanın üzerine ağızda görünen diş yerine bağlanan bir abutment sabitlenir. Uygulanacak olan farklı dental implant prosedürlerinde farklı sayılarda implant vidası kullanılması gerekebilir.[4]
İmplant Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Diş implantları ağzında eksik dişleri olan kişiler için yemek yeme ve çiğneme gibi basit aktivitelerin kolayca yerine getirilmesini sağlayan bir prosedürdür. Ancak implant tedavisinin başarılı olabilmesi için dikkatli bir planlama yapılmalıdır. Güvenli ve başarılı implant tedavileri uygulanması için farklı yöntemlerden ve teknolojik gelişmelerden yararlanılmalıdır. İmplantın sinirlere ve diğer önemli yapılara yerleşmesinin önlenmesi için çeşitli tarama teknikleri kullanılmalıdır.
İmplant tedavisi mutlaka alanında uzman ve yeterli deneyime sahip diş hekimleri tarafından yapılmalıdır. İmplant tedavisinden önce hastanın kemiklerinin, diş etinin ve diğer dişlerinin yeterince sağlıklı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer implant bölgesinde bulunan kemik ve diş eti sağlıklı ya da yeterli değilse ek prosedürler gerekebilir. Bu durumda gereken işlemler yapılmalı, implantların uzun ömürlü olması ve güvenli bir şekilde yerleştirilmesi sağlanmalıdır. [5]
İmplant Tedavisinin Avantajları
Diş implantları doğal diş görünümüne sahiptirler. Diş eti çizgisine aynı hizada oturduğundan gerçek dişlerle restorasyonların fark edilmesi mümkün değildir. Hastalara tam çiğneme gücünü geri kazandıran implantlar sayesinde tamamen doğal bir şekilde yemek yemek, diş fırçalamak ve diş ipi kullanmak mümkündür.
Diş köprüleri ortalama 10 yıl dayanırken diş implantları ağız ve diş bakımına gereken özen gösterildiği durumlarda ömür boyu kullanılabilir. Titanyumdan yapılan diş implantları çene kemiğiyle bütünleşme özelliğine sahiptir. Bio-uyumlu olması ve toksik olmaması nedeniyle vücut tarafından reddedilmez.
Dişin olmadığı yerde, boşlukta kalan çene kemiğinde uyarılma eksikliğinden dolayı bozulma meydana gelir. Yıllar içinde kemik kaybı oluşmaya devam eder. Protezler genellikle gevşediklerinden ve ardından kemik çıkıntıya sürtünerek yavaş yavaş aşındıklarından dolayı kemik kaybının hızlanmasına neden olabilirler. İmplant ise dişin yanı sıra kökün de yerini aldığından ve çiğneme fonksiyonunun normale dönmesini sağladığından kemiğin normal halini koruması için gerekli uyarı elde edilmiş olur.
Eksik bir dişten kaynaklanan boşluk sonucunda komşu dişler boşluğa çarpık bir şekilde kayabilir. Bu durum kişinin ısırmasını, çiğneme fonksiyonunu ve görünümünü etkileyebilir. Ayrıca ısırma fonksiyonunun kötü etkilenmesi temporomandibular eklemle ilgili sorunlara ve baş ağrısına neden olabilir. Yine eksik diş boşlukları yiyecekler ve bakteriler için verimli bir ortam yaratarak diş eti hastalıklarına neden olabilir. İmplant uygulaması ile bu olumsuz durumlar kolayca ortadan kaldırılmış olur.
İmplant Tedavisinin Riskleri
Herhangi bir cerrahi prosedür gibi diş implantı ameliyatı da bazı risklere sahiptir. İmplant tedavisi sırasında görülebilecek riskler nadir ve kolayca tedavi edilebilir niteliktedir. Bunlar arasında;
- İmplant yerinde enfeksiyon oluşması,
- Diğer dişler ya da kan damarları gibi çevre yapılarda hasar ya da yaralanma,
- Doğal dişlerde, diş etlerinde, dudaklarda ya da çenede uyuşma, ağrı ya da karıncalanmaya yol açabilecek sinir hasarı,
- Üst çeneye yerleştirilen diş implantları sinüs boşluklarından birine çıkıntı yaptığında sinüs sorunları görülmesi sayılabilir.[6]
İmplant Tedavisi Ne Kadar ve Kaç Seans Sürer?
İmplant tedavisinin ne kadar ve kaç seans süreceği kişi özelinde değişiklik gösterebilmekle birlikte genellikle 2 ile 9 ay arasında tamamlanır.
İmplant Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Başarılı bir ağız cerrahisinin en önemli adımı ağzın mümkün olduğunca temiz tutulmasıdır. İmplant tedavisinin ardından aynı günden itibaren dişler diş fırçası ile normal bir şekilde fırçalanmaya başlanmalıdır. Ancak ilk birkaç gün ameliyat bölgesine fırça değdirilmemelidir. Daha sonra bölgedeki hassasiyet azaldığında bölge de uygun şekilde temizlenmelidir.
İmplant uygulamasından 36 saat sonra 2 hafta süreyle sıcak tuzlu suyla gargara yapılması iyileşme sürecini hızlandırma özelliğine sahiptir. Gargara yapılacak su çok sıcak olmamalı, soğuyana kadar cerrahi uygulamanın yapıldığı alan üzerinde bekletilmelidir. Yiyecekler iyileşme sürecinde mümkün olduğunca ameliyat bölgesinden uzak tutulmalıdır. Bölgenin hijyeninin sağlanması için yemeklerden sonra ağız iyice çalkalanmalıdır. Ağızdaki iyileşmeyi olumsuz yönde etkilemesinden dolayı yara iyileşene kadar sigara kullanımına ara verilmelidir.[7]
İmplant tedavisinden sonraki 2 saat herhangi bir şey yenilip içilmemelidir. İlk 24 saat boyunca soğuk ve yumuşak yiyecekler tüketilmelidir. Yine ilk 24 saatlik süre boyunca ağız çalkalanmamalı ve tükürülmemelidir. Diş hekiminin reçete ettiği antibiyotik ya da ağrı kesiciler düzenli bir şekilde kullanılmalıdır. İlk 2 gece baş yukarıda olacak şekilde uyunmaya özen gösterilmelidir.
İmplant Üstü Protez Nedir?
İmplant üzerine yerleştirilen ve implant tarafından desteklenen sabit ya da hareketli protezlere implant üstü protez adı verilir. İmplant destekli protezler tek dişi eksikliğine de çoklu diş eksikliklerine de sahip olan hastalarda tercih edilebilirler. Diğer bir deyişle implant tedavisinin uygulanabileceği hasta grubu oldukça geniştir.
Doğal dişleri taklit eden materyallerden üretilen implant üstü protezler eksik dişlerin rehabilite edilmesine ve yerine konmasına hizmet eden, farklı malzemelerden yapılabilen ve birçok özelliğe sahip protezlerdir. Duruma göre hastalara hareketli ya da sabit protetik rehabilitasyonlar sunulabilir. Her ikisi de çiğneme ve fonatuar işlevlerindeki kayıpların ve azalmanın onarılması ve estetik kusurun sınırlandırılması için eksik dişlerin giderilmesini sağlar. Aradaki fark adından da anlaşılacağı üzere hareketli protez hasta tarafından ağızdan çıkarılmaya müsaitken sabit protezin ağızda kalıcı olarak sabitlendiğinden hastanın kendi imkanlarıyla çıkarmasına müsait olmamasıdır. [8]
İmplant Üstü Protez Çeşitleri
İmplant üzeri abutment denilen parçalara yapıştırılarak ya da vidalanarak sabit halde kullanılan protezlere implant üstü sabit protezler adı verilir.
İmplant üstü protez çeşitleri; implant üstü sabit protezler ve implant üstü hareketli protezler olarak ikiye ayrılır.
İmplant üstü sabit protezler diğer bir deyişle kaplamalar ve köprüler tek bir diş eksikliğinde de tam çene dişsizliğinde de kullanılabilir.
Hiç dişi olmayan kişilerde yerleştirilen sabit implantlar üzerine uygulanan, hasta tarafından takılıp çıkarılabilen protezlere ise implant üstü hareketli protezler adı verilmektedir.
İmplant Üstü Sabit Protez Nedir? Avantajları Nelerdir?
İmplant üstü sabit protezler hastanın ağzına sabitlenen restorasyonlar kullanılarak dişlerin restore edilmesini sağlar. Dolaylı restorasyonlar olarak da bilinen implant üstü sabit protezler tek ya da birden fazla dişin restore edilmesi ya da onarılması için kullanılabilir. Aynı zamanda dişler arasındaki küçük boşlukların restore edilmesi için de tercih edilebilir.[9]
İmplant üstü sabit protezler her zaman hastanın ağzında kalmakta olup küçük bir cerrahi prosedürle yerleştirilir. Çene kemiğinin ayrılmaz bir parçası haline gelen birkaç diş implantı kullanılarak sabitlenen implant üstü sabit protezler her zaman hastanın ağzında kalır.
İmplant üstü sabit protezler özellikle diş etinde ve çene kemiğinde bozulma sorunuyla karşı karşıya kalan kişiler için ideal olarak kabul edilir. Kemik canlı bir dokudur; yoğunluğunu ve hacmini korumak için sürekli stimülasyona ihtiyaç duyar. Doğal olarak bu stimülasyon dişlerden gelir ve kaybolduğunda onları çevreleyen ve destekleyen kemiğin parçalanmaya başlaması gibi bir sonuç ortaya çıkabilir. Bu durum engellenmediğinde kişinin yüzünde sarkmalar ve buna bağlı olarak daha yaşlı bir görünüm oluşabilir. İmplant üstü sabit protezler bu olumsuz sonuçları durdurabilir ve çene kemiği yapısının sağladığı yüz özelliklerinin desteklenmesini sağlayarak daha genç bir görünüme kavuşulmasını mümkün kılar..
Yedek diş kökü işlevine sahip küçük vidalar şeklinde olan diş implantları tıpkı doğal bir diş kökü gibi kemiğe yerleştirilmektedir. İmplantların yapımında kullanılan titanyum osseointegrasyon denilen bir işlemle kemiğe kaynaşma kabiliyetine sahiptirler.
İmplant üstü sabit protezler yalnızca estetik açıdan değil fonksiyonel açıdan da doğal dişlerle benzer özelliklere sahip olurlar. Yemek yeme ya da konuşma sırasında kaymayan implant üstü sabit protezler ağız hijyenine gereken özen gösterildiği sürece yaşam boyu kullanılabilirler. Ayrıca çenedeki kemik kaybının önlenmesine yardımcı oldukları bilinir.
İmplant üstü sabit protezler diğer tedavi seçeneklerine göre daha yüksek hasta memnuniyeti ve konfor sunar. Önemli ölçüde azaltılmış bir kütle olduğu ve herhangi bir mukozal desteğe ihtiyaç duyulmadığından hastalar daha kuvvetli bir şekilde çiğneyebilirler.
İmplant Üstü Sabit Protez Kimlere Uygulanır?
İmplant üstü sabit protez;
- Kısmî diş eksiklikleri olan,
- Tüm dişlerini kaybetmiş,
- Dişlerinde pozisyon bozukluğu bulunan,
- Dişlerinde aralıklı dizilim olan,
- Zaman içinde dişlerinde fiziksel ve kimyasal aşınmalar meydana gelen,
- Çoklu restorasyon ihtiyacı olan,
- Gülüş tasarımı yapılacak kişilere uygulanabilir.
İmplant Üstü Sabit Protez Neden Yapılır?
Hastada bölgesel diş eksikliğinin ya da birkaç dişin eksik olduğu durumlarda sabit protez denilen köprüler ya da tek tek kuron şeklindeki kaplamalar tercih edilerek implantlardan yeterli destek alınması avantajından yararlanılabilir. Köprüler ya da tek tek kuron şeklindeki kaplamalar vidayla ya da özel yapıştırıcılarla implantlara tutunarak sabit bir şekilde ağızda kalmaları ve hastanın kendi dişleri gibi fonksiyon üstlenmeleri sağlanır.
İmplant üstü sabit protezler en estetik ve rahat kullanımı sunar. Doğal dişler gibi görünüp hissettiren implant üstü sabit protezler prosedür tamamlandıktan sonra çene kemiğinin ayrılmaz parçaları haline gelirler.
Protezin implant üzerine sabitlenmiş olan abutmente özel yapıştırıcılarla tutturulduğu yöntem ön grup restorasyonlarında daha estetik sonuçlar sunar. Protez üzerinde vida deliği olmadığı ve abutment kişiye özel üretilebildiği için implant açılanma problemlerinin neden olabileceği estetik sorunlarla karşılaşılmaz. Porselen ve metal bir bütün halinde seyrettiğinden dolayı porselen kırığı gibi sorunların oluşması da engellenmiş olur.
Vidalı implant üstü sabit protezlerde ise diş çene kemiğine yerleştirilen implanta tutturulmakta olup abutment ile birleşik olarak üretildikten sonra vidalanarak sabitlenmektedir. Bu yöntemin laboratuvar aşamaları daha uzun olmasının yanı sıra ek parçaların kullanımı gerektiğinden maliyeti de daha yüksektir. Ancak periyodik kontrollerde dişin implant vidasından sökülmesi, diş eti bakımı yapılması ve dişin kolayca geri takılması avantajını sağlar.
İmplant Üstü Hareketli Protez Nedir?
Çenelerden birinde ya da her ikisinde de diş olmayan birçok kişi için gülüşlerini geri kazanmanın ekonomik yolu hareketli protezlerdir. Yine de takma dişlerin takılması her zaman çok da kolay değildir. Yemek yeme ya da konuşma sırasında kolayca yerlerinden kaymaları mümkündür. Bu durumdan kaynaklanabilecek sorunların önlenmesi için tercih edilebilecek en etkili yöntemlerin başında hareketli protezlerin dental implantlarla desteklenmesi gelir.
Diş implantları tek tek eksik dişler için gerçeğe yakın ikameler olarak kabul edilirler. Diş implantları doğal dişlerinin çoğu yerinde olan kişiler için tercih edilebilecek en kullanışlı yöntemlerden biri olsa da çenelerden birinde ya da her ikisinde diş kalmayan hastalarda her eksik diş için bir diş implantı takılması çok tercih edilen bir yöntem değildir. Bunun yerine tercih edilen etkili çözüm takıldığında gevşememesi için çıkarılabilir bir protezi destekleme amacıyla çeneye en az iki diş implantı yerleştirilmesidir.
Diş implantları doğal dişlerin kökleriyle aynı amaca hizmet eden küçük titanyum vidalar olup doğal diş kökleri gibi diş eti çizgisinin altında yer alır ve ağızda görünmezler. Bununla birlikte doğal dişlerin yerine gelen dişlerin çene kemiğine sabitlenmesini sağlarlar. Titanyum canlı kemiğe kaynaşmasını sağlayacak benzersiz bir yeteneğe sahip olduğundan diş implantları çene kemiğinin bir parçası haline gelirler. Bir protez implantla sabitlendiğinde kemik dokusuna yıkıcı bir şekilde baskı yapmaz. Böylece kişi konuşurken, gülümserken ve yemek yerken de yerinde kalır ve kişinin yaşam kalitesini artırır.[10]
Alt çene protezinin desteklenmesi için genellikle iki implant yeterli olmakla birlikte bu durum kişiden kişiye değişebilir. Üst ve alt çene arasında bulunan anatomik farklılıklardan dolayı üst çene protezinin sabitlenmesi için en az dört implant kullanılabilir. İmplant üstü protezlerin bir türü olan implant üstü hareketli protezler doğal dişlerini kaybetmiş hastalar için oldukça konforlu bir kullanım imkanı sunar. İmplant üstü hareketli protezler temelde çeneye takılan yapay kök üzerine yerleştirilen apareyler olup porselen ya da zirkonyum malzemeden üretilirler. [11]
İmplant üstü hareketli protezler kendi aralarında; implant üstü top bağlantılı protezler, implant üstü bar bağlantılı protezler, implant üstü locater bağlantılı protezler ve implant üstü locater-bar bağlantılı protezler olarak sınıflandırılabilir.
İmplant Üstü Hareketli Protez Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
İmplant üzerine yapılan ve hastanın takıp çıkarabildiği protezler olan implant üstü hareketli protezler hiç dişi olmayan kişilerde uygulanması tercih edilen bir yöntemdir. Bunun yanı sıra implant üstü hareketli protezler kemik desteği yeterli olmayan ağızlarda sıklıkla uygulanırlar.
İmplant Üstü Hareketli Protez Neden Yapılır?
İmplant üstü hareketli protezler implant uygulamalarına göre çok daha hızlı ve ucuz bir prosedür olma özelliğine sahiptirler. Tamirleri kolay olmasına rağmen sabit uygulamalara göre daha az konforludurlar. İmplant uygulamaları mevcut çene kemiğinin korunmasına önemli bir katkı sağlamasına karşın implant üstü hareketli protez uygulanan hastalarda çene kemiğinin zaman içinde aşınması gibi durumlarla karşı karşıya kalınabilir.
Hiç dişi olmayan hastalarda, hareketli klasik protezlerin tutuculuğunun artırılması için implant desteğinden yararlanılır. İmplantlar çene kemiğine kaynaşarak ve protezlerin içerisinde bulunan yuvalara özelleştirilmiş bağlantılarla tutularak çiğneme ve konuşma sırasında hareketli protezlerin hareketlerini kontrol altında tutar. İmplant üstü overdenture denilen bu tür protezler hastanın kemik yapısına ve çeneler arasındaki ilişkiye bağlı olarak 2, 3 ya da 4 implant üzerine planlanıp uygulanabilir. Bağlantı parçaları olarak ball, bar ya da locator olarak isimlendirilen özelleştirilmiş parçalar kullanılır.
İmplant Üstü Hareketli Protez Kimlere Yapılır?
Tamamen dişsiz ağızlarda implant üstü hareketli protez uygulaması yapılabilir. Ancak total dişsizlik vakaları söz konusu olduğunda öncelikle hastanın kemik sağlığı, uzunluğu, genişliği aynı zamanda damarlar, sinüsler ve sinirler gibi diğer anatomik oluşumlara olan mesafesinin uygunluğu değerlendirilir. Kemik durum değerlendirmesi yapılırken tomografi, panoramik röntgen, RVG gibi radyolojik tetkiklere başvurulabilir.
All On Four Tekniği Nedir?
All on Four, üst ya da alt diş setinin yalnızca dört implantla değiştirildiği bir implant tekniğidir. Bu dört implant yeni bir diş setinin yerleştirilmesi için bir destek mekanizması görevini üstlenir.
All On Four dental implant prosedürüyle posterior implantlar ağzın arkasına doğru 45 derece yatırılarak çenenin daha yüksek kemik yoğunluğuna sahip bir bölgesi olan ön maksillaya yerleştirilir. Ağzın önüne yerleştirilmiş iki implant ve arkaya yerleştirilmiş iki açılı implant ile tam ark için destek sağlanması için yalnızca dört implanta ihtiyaç duyulur. [12] Bu dört implant 10-14 dişe sahip sabit bir protezi destekleyebilir.
All on Four hastanın tüm üst ve/veya alt diş setinin takma diş ya da köprüyle kalıcı ve vidalı olarak aynı gün değiştirilmesini sağlayan bir prosedürdür. Önemli diş kaybı ya da çürümesi olan hastalarla çene bölgesindeki kemik kaybından dolayı geleneksel olarak dikey diş implantları uygulanamayan hastalar için oldukça avantajlıdır.
Diş kaybı genellikle çene kemiği kaybını da beraberinde getirir. Buna bağlı olarak çene kemiğinin yeniden yapılandırılması için kemik greftini gerektirir. All On Four tekniğinde implantların arka bölgelere açılı bir şekilde yerleştirilmesi kemik grefti ihtiyacını ve bunun için zaman harcanması gerekliliğini ortadan kaldırır.[13]
All On Four tekniğinde ilk olarak ölçü alınarak hastaların geçici protezleri hazırlanır. Çekilecek dişlerin olması durumunda bunlar çekilir ve implantlar yerleştirilir. İmplantların üzerinden olacak şekilde hastalardan ölçü alınarak yapılan geçici protezler implantlara uygulanır.
All On Four tekniği sayesinde ileri cerrahi tekniklere başvurma gereksinimi olmadan hastaya aynı gün implant ve protez yapılabilir.
Overdenture Protezler Nedir?
Hastanın ağzında kalan bir ya da daha fazla doğal dişi, doğal diş köklerini ve/veya dental implantları örterek üzerine oturan çıkarılabilir diş protezlerine Overdenture protez adı verilir. Koruyucu diş hekimliğinde kullanılan en pratik prosedürlerden biri olan overdenture protezler diş ya da implant destekli olarak uygulanabilirler.
Tabanı bir ya da daha fazla sayıda dişi, hazırlanmış kökleri ya da implantları kaplayacak şekilde hazırlanan bir protez olan overdenture protez genellikle dişlerinden bazılarını kaybetmiş olan yaşlı kişilere uygulanır. [14]
Sık Sorulan Sorular
İmplant destekli köprü uygulaması yapılan hastaların temizlik sürecine özen göstermeleri çok önemlidir. Çünkü; implant destekli köprülerin doğal dişlere kıyasla yıpranması, etkilenme oranı ve içeriğindeki maddelerin zarar görmemesi doğrudan temizlikle bağlantılıdır. İmplant destekli köprülerin uzun ömürlü olarak kullanılması isteniliyorsa günde iki kez fırçalamaya, köprü altı diş ipi ve ağız bakım suyu kullanmaya özen gösterilmelidir. Sert ve kabuklu yiyecekler tüketmekten kaçınılmalıdır. Sağlam bir yapı üzerine yapılmış olmasına karşın üzerinde bulunan porselen dişin zarar görebilme riski dolayısıyla tüketilen besinler konusunda hassas davranılmalıdır.
İmplant destekli hareketli protezler uzun süreli ve sağlıklı bir kullanım için her yemekten sonra çıkartılmalı, temizlenmeli ve gece yatarken mutlaka protezler çıkartılmalıdır. Aynı zamanda ağızda sabit bir şekilde konumlandırılmış olan implant üstü ataşmanlar ile implantların çevresi de titizlikle fırçalanmalıdır. Buna ek olarak mutlaka özelleştirilmiş diş iplerinin ya da arayüz fırçalarının kullanımı tercih edilmelidir. Eğer gerekli görülürse implant destekli hareketli protezlerin temizlenmesi için protez temizleyici tabletlerin kullanımı da mümkündür.
İmplant tedavisi uygulanmasına engel ciddi bir sağlık sorunu olmayan ve yeterli kemik dokusuna sahip olan herkese implant tedavisi yapılabilir. Tansiyon ve şeker hastalarına implant tedavisi yapılabilmesi için tansiyonun ve kan şekerinin kontrol altına alınmış olması gerekir. Bunun için hastanın ilaçlarını düzenli olarak kullanması, düzenli olarak doktor kontrolünden geçmesi ve bu sayede tansiyon ile kan şekeri düzeyini belirli seviyede tutabilmesi istenir.
Osteoporoz yani kemik erimesi sorunu yaşayan hastalarda da implant tedavisi uygulanıp uygulanamayacağı detaylı incelemelerden sonra kişi özelinde belirlenmelidir.
İmplant tedavisi uygulanmasına engel olabilecek durumlar şu şekilde sıralanabilir;
- Kişinin baş ve boyun bölgesine radyoterapi uygulanmış olması,
- Kişinin henüz kemik büyüme ve gelişiminin tamamlanmadığı bir yaşta olması,
- Kişinin sigara kullanımının çok fazla olması,
- Kişide diyabet, hemofili, hipertansiyon ve otoimmün hastalıklar gibi sistemik hastalıklar olması,
- Kişinin kortikosteroid, bifosfonat ve immun sistemi baskılayıcı ilaçlar kullanması.
Söz konusu durumlarda hastanın doktorları ile konsültasyon yapılarak uygun şartlar oluşturulması durumunda implant tedavisi yapılması mümkün olabilir.
Kişinin sigara içiyor olması implant tedavisi yapılmasını doğrudan etkileyen bir durum değildir. Önemli olan kişinin ne kadar sigara içtiği, ağız ve diş bakımının nasıl olduğudur. Günde 1 paketten fazla sigara içen, ağız ve diş sağlığına özen göstermeyen kişilerde implant tedavisinde istenilen başarı elde edilemeyebilir.
İmplant uygulaması yapılması durumunda sigara içilmemesi çok önemlidir. Çünkü sigaranın dumanında bulunan binlerce zehirli madde sinir ve damar zedelenmesinin üst düzeyde olduğu ve cerrahi prosedür uygulanmış implant bölgesine nüfuz edebilir. Bunun sonucunda implantla kemiğin kaynaşması olumsuz yönde etkilenebilir ve bölgede enfeksiyon oluşması riski artabilir.
Hastanın sağlıklı bir çene yapısına ve kemik dokusuna sahip olması durumunda diş çekiminin hemen ardından implant tedavisi uygulanmasında bir sakınca bulunmaz. Bunun nedeni dişin kökünden ayrılmasıyla boş kalan diş kökü kemik dokusunun kaybolmaya başlamasıdır. Özellikle diş çekimini izleyen ilk 24 saat içinde kaybolan dokunun yerini eskisinden daha fazla miktarda boşluk alır. Sonuçta implant tedavisi yapılacak olan dişin oluşacak estetik görünümünde sorun olması riski meydanda gelir.
Bu tür durumların önlenebilmesi için çekilen dişin yerinde kist, iltihap, lezyon gibi patolojiler olmadığı ya da kişi kemoterapi veya radyoterapi tedavisi görmediği takdirde implant tedavisinin hemen uygulanması mümkündür. Eğer çenede bu tür sorunlar varsa ya da vücudun tamamının bağışıklık sistemini zayıflatabilecek bir tedavi uygulanıyorsa implant tedavisi hemen gerçekleştirilmez.
Doğal dişlere yakın sonuçlar alınmasını sağlaması nedeniyle implant tedavisi eksik diş sorununun giderilmesi için tercih edilen en popüler tedavidir. İmplant diğer diş tedavilerine oranla daha pahalı bir tedavi gibi görünmekle birlikte hastaya uzun süreli olarak sağlayacağı fayda ve yaşam konforundaki artış göz önünde bulundurulduğunda ödenecek bedel küçük bir detay olarak değerlendirilir. İmplant tedavisinin fiyatları birçok farklı etkene göre belirlenir. Bunlar arasında ilk sırada kaç adet implant yapılacağı ve kullanılan malzemenin markası gelir. Aynı şekilde implant tedavisinin yapılacağı kliniğin hangi şehirde bulunduğu, diş hekiminin uzmanlığı ve deneyimi gibi etkenler de implant fiyatlarının belirlenmesinde etkili olan unsurlar arasında sayılabilir.
Diş implantları insan vücudu ile %90 oranında uyumlu olan ve titanyum malzemeden üretilen ürünlerdir. Bu nedenle vücudun implantı kabul etmemesi gibi bir durum söz konusu değildir.
Bununla birlikte implant tedavisinin ardından yaşanan iyileşme sürecinde enfeksiyon gelişmesi, hastanın ağız hijyenine gereken özeni göstermemesi, fazla miktarda alkol ve sigara tüketmesi gibi nedenlere bağlı olarak implantın kemikle kaynaşması konusunda sorun yaşanabilir. Bu tür olumsuzluklar implantın kaybedilmesine neden olabilir.
İmplant tedavisinin temelinde implant vidasının osseointegrasyon denilen bir bağ ile çene kemiğine bağlanması yer alır. Bu bağın çene kemiğine sıkıca bağlanması implant operasyonunun başarılı geçtiği anlamına gelir. İmplant tedavisinde kullanılan çivilerin çene kemiğiyle uyuşmadığı durumlarda tedavinin olumsuz sonuç vermesi riski vardır. İmplantın kaynamaması; implant uygulaması sırasında yeterli hijyen sağlanamaması, hastanın ağız hijyenine gereken özeni göstermemesi, diş hekiminin uygulama sonrası süreçle ilgili tavsiyelerine uymaması, aşırı düzeyde alkol ve sigara tüketmesi gibi etkenlere bağlı olarak gerçekleşebilir.
İmplant tutmadığı durumlarda implant çevresinde kanama, şişlik, ağrı ve iltihap oluşur. Genellikle protezin sallandığı fark edilir. Bu durumda düşen implantın geri takılması için hastanın çene kemiğinin iyileşmesi için yaklaşık 4-5 aylık bir süreye ihtiyaç duyulur.
İmplant tedavisi uzman bir diş hekimi tarafından, hijyenik bir ortamda ve doğru şekilde yapıldığı takdirde zehirlemesi ya da insan sağlığı açısından zararlı herhangi bir duruma neden olması söz konusu değildir.
İmplant diş erken ya da geç dönemde; implant bölgesinde enfeksiyon oluşması, hasta ya da hekim kaynaklı nedenlerin etkisi sonucunda iltihaplanabilir.
- İmplant tedavisinin yeterince hijyenik olmayan bir ortamda uygulanması,
- İmplantın çene kemiğinin içerisinde yanlış açıyla yerleştirilmesi,
- İmplant uygulamasına uygun olmayan bir bölgeye implant yerleştirilmesi,
- Doğru ve iyi bir yumuşak doku örtülmesinin sağlanmaması,
- Kişinin implant uygulamasından sonra ağız hijyenine gereken özeni göstermemesi,
- İyileşme sürecinde diş hekimi tavsiyelerine uyulmaması,
- İyileşme sürecinde hastanın sigara kullanımının aşırı olması gibi nedenler sonucunda implantın bulunduğu alanda enfeksiyon ve iltihaplanma oluşması söz konusu olabilir.
İmplant tedavisi için uygulanan cerrahi prosedür öncesinde hastaya lokal anestezi yapılır. Lokal anestezi ile bölgedeki sinirler uyuşturulduğundan tedavi sırasında herhangi bir acı ya da ağrı hissedilmesi söz konusu olmaz. Anestezinin etkisi geçtikten sonra hafif şiddette ağrı hissedilebilmesi mümkündür. Bu ağrının giderilmesi için diş hekiminin reçete ettiği basit ağrı kesiciler kullanılabilir.
İmplant vidası takıldıktan sonra hasta ameliyat edilmeyen bölgelere normal fırçalama işlemini uygulamaya devam edebilir. Ancak ameliyat bölgesindeki dişler fırçalanırken dikişlere ve diş etlerine temas etmemeye özen gösterilmelidir. Operasyonu izleyen iki gün sonunda dişler günde iki kez fırçalandıktan sonra diş hekimi tarafından önerilen gargara ile gargara yapılmalıdır.
İmplant üstü protez birçok farklı tedavi seçeneğini kapsamakta olup bunlar arasında; köprüler, tam sabit porselenler, hibrit protezler, locater, ball, bar tutuculu protezler ve all-on-four sistemler vardır. Bu tedavi seçeneklerinin tümünde fiyatlar kişi özelinde uygulanan tedavinin kapsamına göre değişiklik göstermektedir. Bu nedenle implant üstü protez fiyatları hakkında detaylı bilgi hastanın detaylı muayenesinin ardından ihtiyaçlarının ve uygulanacak olan tedavinin belirlenmesiyle öğrenilebilir.
Kaynaklar
- [1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4570001/
- [2] https://www.medicalnewstoday.com/articles/327515#risks
- [3] https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/dental-implant-surgery/about/pac-20384622
- [4] https://smilesonmichigan.com/blog/how-many-screws-are-used-for-a-dental-implant/
- [5] https://www.t32dental.com/articles/10-things-to-consider-before-having-dental-implants/
- [6] https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/dental-implant-surgery/about/pac-20384622
- [7] https://theimplantcentre.com/patient-care-costs/patient-care/dental-implant-aftercare/
- [8] https://www.clinicapardinas.com/en/specialties/dental-prosthesis/introduction
- [9] https://www.bsspd.org/For+Patients/Fixed+Prosthodontics.aspx
- [10] https://thefamilydentalgroup.com/removable-dental-prosthesis-in-hudson-valley-metro-ny/
- [11] https://cliniqa.com.tr/en/dental-prosthesis/types-of-dental-prostheses-on-implants
- [12] https://bexleydental.com.au/dental-implants/what-is-all-on-4/
- [13] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23560986/
- [14] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28418832/