Periodontoloji ve Diş Eti Tedavileri
Lazer Destekli Diş Hekimliği
Lazer, optik bir amplifikasyon işlemiyle ışık demeti yayabilen bir cihazdır. Tıpta 1960’lardan itibaren kullanılmaya başlansa da son 10 yılda lazer teknolojilerinin çok hızlı gelişmesi sayesinde farklı uygulamalar ortaya çıkmıştır. Dental lazer alanında yaşanan teknolojik gelişmelere bağlı olarak özellikle son 2 yılda yeni cihazlar kullanılmaya başlanmış ve etkili tedaviler gerçekleştirilmiştir.
Bu gelişmeler sonucunda; diş ve çene kemiği tedavilerinde, diş etlerinde, diş eti şekillendirmelerinde, diş beyazlatmada, çürük gidermede, diş taşı temizliğinden sonra diş eti dezenfeksiyonunda, diş çekimi, implant yerleştirme, gömülü diş çekimi ve kök kanal tedavilerinde kanal dezenfeksiyonu işlemlerinde dental lazer kullanılır.
Lazer, çok dar ve odaklanmış bir ışında ışık enerjisi yaratma özelliğine sahiptir. Lazer ışığının dokuya çarpmasıyla bir reaksiyon oluşur, dokunun çıkarılması ya da şekillendirilmesi mümkün olur.
[1] Lazer kullanımı ile doku iyileşme süreci kısalabilmekte, ağrı ve iltihap oluşumunun giderilmesi kolaylaşabilmekte, çürük temizliği yapılabilmesi ile anestezi ihtiyacı azalabilmekte, bakterileri uzaklaştırmak mümkün olabilmektedir. Bu özellikleri lazer destekli diş hekimliği kapsamını artırmakta, hem hasta memnuniyeti hem de tedavi başarı oranları yükselebilmektedir.[2]
Lazer Destekli Diş Hekimliği Nedir?
Bir dizi farklı diş ve diş eti sorununu tedavi etmek için lazerlerin kullanılması lazer destekli diş hekimliği olarak adlandırılır. Lazer destekli diş hekimliği; geleneksel tedavi yöntemlerinde kullanılan teknolojiler ve aletler ile kıyaslandığında sert ya da yumuşak dokuyu içeren birtakım diş prosedürleri için daha konforlu bir tedavi imkanı verir.
Diş Hekimliğinde Lazer Güvenli midir?
Diş hekimliğinde lazer kullanılması nispeten küçük riskler barındırır. Bununla birlikte yanlış güç seviyesinin ya da dalga boyunun kullanılması doku hasarına neden olabileceğinden uygulama, bu alanda uzman ve deneyimli diş hekimlerince yapılmalıdır. [3] Alanında uzman diş hekimlerince doğru hasta seçilerek uygulanan lazer tedavilerinin oldukça güvenli ve efektif sonuçlar sunan bir yöntem olduğu kabul edilmektedir.
Lazer Destekli Diş Hekimliği Avantajları Nelerdir?
Lazerler güçlü ışık demetleri yaymalarına karşın oldukça güvenilirdirler. Dişlerin ve yumuşak dokuların tedavisi sırasında çevredeki bölgelerin zarar görmemesini sağlarlar. Geleneksel tedavi yöntemlerinde kullanılan aletlerden çok daha sessiz olduğundan diş tedavisi konusunda kaygı yaşayan kişiler açısından daha konforludur. Böylece kişiler rutin kontrollerini aksatmazlar, sorunlar erken evrede tespit ve kolayca tedavi edilebilir.
Lazer destekli diş hekimliği tedavilerinin birçok geleneksel diş prosedüründen daha az ağrılı olduğu bilinmektedir. Hatta bazı lazer uygulamalarında anesteziye bile gerek duyulmaz. Tedavi alanı daha doğru bir şekilde hedeflenebildiğinden ağız içindeki rahatsızlık hissi azalır.
Tedavi alanının doğru bir şekilde hedeflenmesi sayesinde lazer tedavilerinde yumuşak doku sorunları da daha konforlu şekilde çözüme kavuşturulabilir; yumuşak doku dağlandığı için geleneksel yöntemlere oranla daha az şişlik ve kanama olur. Tedavi bölgesinde enfeksiyon gelişme riski azalır ve iyileşme süresi kısalır.
Lazerin dokuyu dağlaması dikiş gerekliliğini ortadan kaldırabilir. Bu durumda şişme ve enfeksiyon başta olmak üzere komplikasyon riski azalır. Lazer ışını daha kolay bir şekilde kontrol edilebildiğinden doğal dişlerin daha fazla korunması sağlanır. [4]
Diş Hekimliğinde Lazer Uygulamaları Nelerdir? Nasıl Yapılırlar?
Diş hekimliğinde diş çürüklerinin giderilmesi ya da diş etinin dolgu prosedürüne hazırlanması için lazer tedavisinden yararlanılabilir. Diş eti iltihabı sorunu yaşayan kişilerde sık karşılaşılan sorunlardan biri diş etlerinin geri çekilmesidir.
Bunun sonucunda geride periodontal cepler kalır. Sonuç olarak yiyecek artıkları ve plaklar bu cepleri doldurur. Lazer uygulamalarıyla boşluklar doldurularak diş etleri yerine geri çekilir. Ve estetik açıdan hoş olmayan ve çeşitli hastalıklara neden olabilen bölgesel deformasyonlar düzeltilebilir.
Lazer tedavisi ile diş hekiminin enfekte olan bölgeyi tamamen hedeflemesi mümkündür. Lezyonların ve iltihaplı dokunun çıkarılması sırasında lazer tedavisi kullanılarak enerjinin çoğunun hasarlı dokuya iletilmesi sağlanır. Lazer tedavisinin en önemli özelliklerinden biri hastalıklı hücreyi öldürürken sağlıklı dokuya zarar vermemesidir.
Lazer uygulamalarından diş beyazlatma işlemlerinin hızlandırılması için de yararlanılabilir. Diş yüzeyine uygulanan beyazlatma jeli lazerin enerjisini emer. Absorpsiyon, ağartma solüsyonunu aktive eder. [5]
Lazer Destekli Diş Eti Tedavisi
Diş eti hastalığı ya da periodontal hastalık, dişlerin çevresindeki diş etlerinde iltihaplanmayla başlar. Diş eti hastalığının bu aşaması diş eti iltihabı olarak bilinir. Genellikle ağız hijyeninin iyileştirilmesiyle tedavi edilebilir. Diş eti iltihabının ilerlemesi durumunda diş etlerinin çekildiği ve bakterilerin büyüyerek enfeksiyon riskini artırabileceği boşluklar bıraktığı periodontite dönüşebilir.
Diş eti hastalığının erken evrelerinde genellikle plakların çıkarılması için kapsamlı temizlik ve yüksek ağız hijyeni alışkanlıklarına yönelik talimatlarla tedavi sağlanır. Diş eti iltihabının periodontite ilerlediği durumlarda cerrahi tedavi uygulanır. Diş eti flep ameliyatında diş etleri, dişlerden uzaklaştırılmak için kesilir. Plakların ve bakterilerin çıkarılması için temizlik yapılır. Orta ve şiddetli periodontal hastalıklarda uygulanan yaygın bir tedavi şeklidir.
Lazer teknolojisi sayesinde diş eti dokusu kesilmeden ve iz bırakmadan minimal invaziv bir tedavi uygulanması mümkündür. Lazer destekli diş eti tedavisinde sağlıklı dokuyu etkilemeden bakteriler ve enfekte dokular hedef alınır. Herhangi bir kesi yapılmadığı için kanama olmaz ve dikiş atılmaz. [6]
Lazer Destekli Gülüş Estetiği
Estetik diş hekimliğinin en önemli tamamlayıcılarından biri lazerli uygulamalardır. Diş eti, damak ve diş düzenlemelerinin yapıldığı gülüş estetiği kapsamında diş etinin renklendirilmesi için yumuşak doku lazerinden faydalanılabilir. Böylece frenektomi ve gingivektomi gibi işlemler daha hızlı ve ağrısız bir süreç haline dönüşebilir. Protez yapılacağı durumlarda lazer uygulamaları kullanılarak implantın üst kısmının kanama olmadan açılması sağlanır.
Diş beyazlatma uygulamalarından hızlı ve etkili sonuçlar alınması için de lazer kullanılabilir. Böylece oluşabilecek diş hassasiyeti de minimize edilir.
Gülüş estetiği sırasında sert dokularda yapılacak uygulamalar için sert doku lazerleri kullanılır. Lazer uygulamaları bu kapsamda kanal genişletme, diş kesimi ve kuron boyu düzeltme gibi işlemlerde tercih edilebilir. Böylece operasyonlar mekanik travma veya mikro çatlaklar oluşmadan tamamlanabilir.
Lazer Destekli Kanal Tedavisi
Lazer destekli kanal tedavisinde, kök kanallarının temizlenmesi için paralel bir yoğun ışık huzmesi kullanılır. Kökün “smear tabakası” olarak bilinen bakteri ve enfeksiyondan oluşan kalıntıları erir. Böylece geleneksel tedavilerden daha kapsamlı bir şekilde temizleme sağlanır. Geleneksel bir kanal tedavisinden daha az zaman harcanarak ve daha az ağrıyla enfeksiyon ortadan kaldırılabilir. [7]
Lazer Destekli İmplant Tedavisi
Lazer diş implantı prosedürü ortalama 15 ile 30 dakika kadar sürer. Lokal anestezi altında mutlak steriliteyi sağlayacak ve kanamayı engelleyecek şekilde lazer kullanılarak mukoza kesilir. Daha sonra implant özel bir cihazla yerleştirilerek üzeri dikişlerle kapatılır.
Kalıcı diş implantının yapılması için 3-6 ay beklenmesi gerekir. Bu sırada geçici diş implantı tacı takılır. Bu süre içinde implantlar diş kökleriyle bütünleşir. İmplantın üzerindeki mukoza lazer kullanılarak buharlaştırılır ve prosedürün son aşaması gerçekleştirilir.
Lazer diş hekimliğini tanımlayan en önemli özelliklerden biri non-invasive ve sessiz bir prosedür olmasıdır. Geleneksel yöntemlerde kullanılan aletlerin neden olduğu seslere ve titreşimlere oranla neredeyse tamamen sessizdir. Bu durum birçok hasta için diş ve diş eti sağlığının korunması anlamına gelir. Diş hekimliğine başvurmayı engelleyen nedenlerden biri de tedavi sırasında duyulan sesler olduğu bilinmektedir.
İmplant tedavisinde lazer kullanılması kanamanın eşlik etmediği durumlarda daha az travmatiktir. Lazer dental implant tedavisinden sonra, biyolojik bir pansuman olarak yarayı mikroorganizmaların girişinden koruyan bir fotokoagülasyon örtüsü üretilir.
Lazer diş implantasyonunun diğer aşamasında, abutment takmak için implantın yeniden açılması gerektiğinde, parçacıkları implant yüzeyinde kalabileceğinden paslanmaz çelikten yapılmış bir bisturi kullanmaya gerek yoktur. Çevre dokulara minimum hasar veren dental lazerler kanın pıhtılaşmasını teşvik ettiğinden minimum düzeyde kanama olur. [8]
Lazer Destekli Cerrahi Tedaviler
Lazer günümüzde birçok diş prosedürünün gerçekleştirilmesinde kullanılmaktadır. Daha az ağrıya neden olduğundan anestezi ihtiyacı lazer destekli cerrahi tedavilerde daha azdır. Tedavi sonrasında oluşacak ağrı ve şişlik daha minimal şekilde gözlendiğinden buna bağlı olarak iyileşme daha hızlı olur.
Gingivektomi ve Gingivoplasti lazer uygulamalarıyla gerçekleştirilebilir. Diş lazerleri kullanılarak diş eti dokusunun ve kemiğin yeniden şekillendirilmesi yoluyla daha sağlıklı diş yapısı ortaya çıkarılabilir. Böylece restorasyonlar daha güçlü bir temele yerleştirilebilir.
Diş eti, yanak kenarı, damak ve dudaklardaki iyi huylu tümörler diş lazerleri ile çıkarılabilir.
Lazer Destekli Aft Tedavisi
Aft yaraları olarak da bilinen aft ülserleri lazer kullanılarak birkaç dakika içinde tedavi edilebilir. Anti-bakteriyel etkiye sahip olan lazer hemen hemen anında rahatlama sağlar. Ağrının ilk hissedildiği anda tedavi olunması iyileşmenin daha hızlı olması ve nüks riskinin azalması konusunda avantaj sağlayabilir.
Lazer uygulaması sırasında genel bir rahatsızlık oluşmasa da bölgede biraz sıcaklık hissedilebilir. Hastanın lazeri ne zaman hissetmeye başladığı konusunda geri bildirim verebilmesi için anestezi uygulanmaz.
Lazer Destekli Diş Hassasiyeti Tedavisi
Lazerler diş hekimliğinde çeşitli amaçlarla kullanılır. Bunlardan biri aşırı diş duyarlığının tedavi edilmesidir. Diş hassasiyeti birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Diş eti çekilmesi bu nedenlerden biridir. Çoğu zaman sert diş fırçalarının kullanılması kök yüzeylerinin aşınmasına neden olabilir. Dişler genellikle kökte daha yumuşak olduğundan daha hızlı aşınma eğilimindedirler.
Dişlerin aşırı duyarlılığı yani hassasiyeti rahatsızlığa ve zaman zaman şiddetli ağrıya neden olabilir. Bu durum genellikle diş köklerinin açığa çıktığı durumlarda görülür. Çünkü kökler doğrudan diş sinirine giden küçük gözenekler yani tübüller barındırır.
Basınç, sıcak ya da soğuk uyaranlar tübüllerden aşağı inerek siniri tetikleyebilir. Özel diş macunları ve gargaralar açıkta kalan gözenekleri yok etmeyi amaçlasa da sürekli kullanım gerektirir ve etki etmesi için zamana ihtiyaç vardır. Lazer destekli diş hassasiyeti tedavisi hızlı etki etmesi nedeniyle oldukça avantajlıdır.
Lazerlerin diş hassasiyetinin azaltılmasında hatta ortadan kaldırılmasında etkili olduğu kanıtlanmıştır. Uygulama kapsamında lazer enerjisi hassas bölgelere yönlendirilir. Lazer, tübülleri kapatarak sinir liflerinin etkilenme potansiyelini bastırır. Anestezi gerektirmeyen basit bir işlemdir.
Kimler Lazer Destekli Diş Tedavisi Görebilir?
Çok hassas ve titiz çalışma imkanı veren lazer destekli diş tedavisinde kullanılan lazer ışınının, X ışınları gibi zararlı etkileri yoktur. Bu nedenle herkese uygulanabilir. Ancak uygulamadan önce hasta özelinde değerlendirme yapılmalıdır.
Lazer Destekli Diş Tedavisi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Lazer destekli diş tedavisi sonrası dikkat edilmesi gerekenler, uygulanan tedavi özelinde değişiklik gösterebilir.
Lazer diş implant tedavisi sırasında ve sonrasında kanama minimum düzeydedir. Lazer üzerinde çalışılırken alanı sterilize etmeye yardımcı olduğundan işlemden sonra bakteriyel enfeksiyon riski çok azdır. Yaralar dikiş gerektirmeyebileceği için iyileşme süresi kısalabilir. Yumuşak doku daha hızlı yenilendiğinden yaralar daha hızlı iyileşir. Bir iki gün hafif bir şişlik ve rahatsızlık hissi olabilir. Bu nedenle bu süreçte hasta hipotermiden ve şiddetli fiziksel efordan kaçınmalıdır.
Lazerli dolgu tedavisinden sonra hastalar günlük yaşamlarına hızlı bir şekilde dönebilirler. Anestezi yapılmadıysa yeme içme konusunda bir kısıtlılık olmaz. Normalde diş dolgularından sonra belirli bir süre yemek yenilmemesi konusunda önlem ağızdaki uyuşukluğun geçmesi amacına yöneliktir. Bununla birlikte çok sert besinler yememeye ya da kırmamaya özen gösterilmelidir.
Lazerli diş beyazlatma sonrasında ilk birkaç gün dişlerde renklenmelere neden olabilecek yiyeceklerden ve içeceklerden uzak durulmalıdır. Aynı şekilde uygulamayı takip eden ilk birkaç gün aşırı sıcak ya da aşırı soğuk gıdalar tüketilmemelidir.
Sık Sorulan Sorular
Erbiyum lazerler bir tür sert doku lazeri çeşididir ve diş hekimliğinde kullanılan iki tipi vardır. Geleneksel dişçilik aletlerinin aksine titreşimleri ve sesleri azaltırlar. Yüksek hızlı diş aletlerinin yerine lazerlerin kullanılmasıyla çok fazla anesteziye gerek kalmaz. Ağız bölgesindeki travma daha az olduğu için iyileşme daha hızlı olur.
Karbondioksit lazerler yumuşak dokunun hızlı bir şekilde çıkarılmasında kullanılabilir. Minimum doku penetrasyonuna izin verirler. Diyot lazerler de bir tür yumuşak doku lazeridir.
Özellikle diş hekimliği ve ağız cerrahisinde kullanılmak üzere tasarlanmış lazer türüne dental lazer denilir. Dental lazerler diş hekimliğinde geleneksel aletlerin kullanılması ihtiyacını ortadan kaldırmanın ötesinde çok hassas olmaları ve yüksek verimlilik sunmaları nedeniyle son yıllarda kullanım alanlarını genişletmişlerdir. Dental lazerler tipik olarak daha hızlıdırlar ve geleneksel diş hekimliği yöntemlerine göre uygulama sırasında hastaya daha az rahatsızlık verirler.
Üst düzey cerrahi hassasiyetleri sayesinde uygulama alanını çevreleyen dokuda minimal düzeyde hasar yaratırlar. Doğal doku rejenerasyonunu uyarırlar. Nitekim kozmetik amaçlı kullanıldığında da lazer teknolojisinin doku rejuvenasyonu alanında da etkili olduğu bilinmektedir.
Lazer kanın pıhtılaşmasını desteklediğinden geleneksel cerrahiye göre kan kaybı daha az olur. Tüm bunlara ek olarak lazer tedavileri sonrası iyileşme sürecinin de kısalması sahip oldukları avantajlar arasında sıralanabilir.
Diş hekimliğinde lazer uygulaması; diş çürüklerinin giderilmesi, diş eti hastalıklarının tedavi edilmesi, biyopsi yapılması ya da lezyonların çıkartılmasında kullanılabilir. Ayrıca ofis tipi diş beyazlatma prosedüründe de lazer uygulamasından yararlanılır. [9]
Diş beyazlatma, dişlerin rengindeki bozulmayı azaltmanın ve daha iyi bir gülümsemeye sahip olmanın etkili bir yoludur. Günümüzde uygulanan en popüler ve etkili seçeneklerden biri lazerle diş beyazlatmadır. Lazerle diş beyazlatma, ofis tipi diş beyazlatmaya lazer kullanımını ekleyen kozmetik bir diş hekimliği prosedürüdür.
Dişlere konsantre bir diş beyazlatma jeli uygulanmasını ve aktive etmek için lazer kullanılmasını kapsar. Lazer diş beyazlatma jelinin içindeki kimyasalları harekete geçirerek daha hızlı ve etkili sonuçlar alınmasını sağlar. Lazerle diş beyazlatma tedavisi hem tek başına hem de gülüş estetiği kapsamında ek bir yöntem olarak uygulanabilir.
Lazerle diş eti tedavisi, orta ve şiddetli diş eti hastalıklarının tedavisinde son yıllarda sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Diş eti flebi ameliyatı gibi lazersiz tedaviler yerine lazer diş eti ameliyatı uygulanabilir. Ayrıca diş eti lazer tedavisi kozmetik nedenlerle yani “gummy smile” olarak adlandırılan durumun giderilmesi amacıyla diş etinin şekillendirilmesini de içerir. [10] Gummy smile tedavisi gülüş estetiği kapsamında sıklıkla uygulanmaktadır.
Diş eti lazer tedavisi genellikle acıya ya da ağrıya neden olmaz. Uygulamanın anestezi altında yapılması durumunda, anestezinin etkisi geçince bir miktar rahatsızlık hissi oluşabilse de bu durum birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir.
Lazerli dolgu prosedüründe kullanılan lazer, dişin ya da diş etinin etkilenen bölgesini kesebilen güçlendirilmiş ışık enerjisi yayar. Bu sayede dental lazer, çevredeki diş materyaline ya da dokularına zarar vermeden dokuları ve dişleri son derece hassas bir şekilde kesebilir. Diş eti dokusundan mineye ve çürük dişlere kadar farklı uygulamalar için farklı dalga boyları kullanılır.
Lazerli dolgu yönteminde gelenekler diş hekimliği aletleri yerine hava, ışık ve su kullanılır. Lazeri dişteki su moleküllerini ısıtarak çalışır. Böylece çürük kısım temizlenir. Diş boşluğu lazerle temizlenip dezenfekte edildikten sonra tedavi edilen bölgeye dolgu maddesi enjekte edilir.
Lazerli diş uygulamalarının bu konuda uzman ve deneyimli diş hekimleri tarafından, doğru yöntemlerle uygulandığı takdirde herhangi bir zararı yoktur.
Kaynaklar
[1] https://www.healthline.com/health/laser-dentistry
[2] https://www.dentalartplus.com.tr/en/esthetical-dentistry/laser-assisted-dentistry
[3] https://www.healthline.com/health/laser-dentistry#find-a-dentist
[4] https://www.nowdentalofsuffolk.net/blog/6-benefits-of-laser-dentistry
[5] https://www.winterhollerdentistry.com/2018/03/27/is-laser-gum-treatment-right-for-you/
[6] https://www.winterhollerdentistry.com/2018/03/27/is-laser-gum-treatment-right-for-you/
[7] https://www.dentorion.com/endodontics-root-canal-treatment#:~:text=Laser%20root%20canal%20therapy%20uses,more%20thoroughly%20than%20traditional%20treatments.
[8] https://www.missionimplantcenter.com/how-does-laser-dentistry-help-dental-implants/
[9] https://www.webmd.com/oral-health/guide/laser-use-dentistry
[10] https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/laser-gum-surgery