Braket (Diş Teli) Tedavisi

Diş bakımı, estetik bir fayda sağlamanın yanı sıra, aslında daha da önemlisi ağız sağlığı ve bunun devamında beden sağlığı açısından oldukça gereklidir.

Belirli bir düzende sıralanmayan çarpık dişlerin yeterince temizlenememesi ise diş çürüklerinin meydana gelmesine ve dolayısıyla da zaman içerisinde diş kayıplarının artmasına yol açabilmektedir. Bu açıdan bakıldığında çarpık dişlerin yalnızca güzel bir gülüşü engellediğini söylemek yeterli değildir. Söz konusu çerçevede diş güzelliğini geri kazanmak ve oluşabilecek sağlık sorunlarının önüne geçmek adına ise günümüzde fayda sağlayan tedavi yöntemlerinden önde geleni braket, bir diğer adıyla diş tel tedavisidir. Dişlerin düzgün hizalanmasını sağlarken, çiğneme fonksiyonunu da iyileştiren ve genel ağız sağlığının doğru biçimde yapılabilmesini mümkün hale getiren diş teli tedavisi, hizalı ve sağlıklı dişlere sahip olmayı kolaylaştırmaktadır.

Braket nedir?

Günümüzde, kişiye özel olarak hazırlanan ve uygulanan braketler, en genel tanımıyla çarpık veya yamuk dişlerin düzeltilmesini sağlayan ve halk arasında bilinen ismiyle diş teli olarak tanınan tıbbi ürünlerdir. Dişlerin sıralanma şekli ve biçimi belli standartlara uymayan ve bu sebeple tedavi alması gereken hastalara uygulanan braketler, diş sıralanışı ile alakalı problemlerin çözümü de eşzamanlı olarak sağlayabilmektedir. Bununla birlikte diğer tedavi yöntemlerinde olduğu gibi diş teli tedavisinden anlık olarak veya çok kısa süre içerisinde sonuç almayı beklemek doğru değildir. Braket uygulaması, kişiye özel olarak planlanan ve belirli bir zaman dilimi içerisinde sonuç veren bir sağlık çözümüdür. Farklı çeşitleri bulunabilen braket diş telleri arasında hangisinin kişiye uygun olacağı ise yapılacak kapsamlı bir muayenenin ardından uzman diş hekimi tarafından belirlenecektir.

Braket tedavisi, daha düzgün dişler için en etkili teknik olmanın yanı sıra çiğneme fonksiyonunun doğru biçimde çalışmasını sağlamakta ve aynı zamanda diş çürümelerinin önlenmesinde de rol oynamaktadır. Doğru sıralanan dişler, fırçalama ve diğer ağız bakımları ile çok daha rahat temizlenmekte, bu sayede de diş ve dişeti hastalıklarının önüne geçilebilmesi kolaylaşmaktadır. Öte yandan özgüvenli bir gülümse için de esas olan ‘inci gibi sıralanmış’ dişlere, braket diş teli tedavisi ile kavuşmak mümkün olacaktır.

Hangi durumlarda braket uygulaması yapılır?

Braket diş teli prosedürünün uygulanmasındaki en temel amaç, dişlerdeki çarpıklığı düzeltmek ve daha düzgün bir diş sıralaması elde etmektedir. Bununla birlikte aşağıdaki durumlarda da diş teli takılması tavsiye edilebilmektedir:

• Dişlerde dönme veya öne çıkma gibi sorunların olması,
• Alt ve üst çene arasında uyuşmazlıkların veya boşlukların olması,
• Dişlerin üst üste binecek derecede yakın olması veya tam tersine, birbirinde fazla uzakta hizalanması,
• Diş aralarında gereksiz boşlukların varlığı veya ağzın kapalı olduğu hallerde dişlerin üst üste binme şeklinin doğru olmaması,
• Dişlerin çarpıklığına bağlı olarak sıklıkla ağız içi yaraların oluşması ve diğer çene problemlerinin gelişmesi,
• Çürümelerin artması ve diş temizliğinin zorlaşmasına bağlı diş eti hastalıklarının meydana gelmesi,
• Estetik kaygılara bağlı özgüven sorunlarının oluşması ve sosyallikten kaçınma halinin başlaması.

Diş teli tedavisine ne zaman başlanmalıdır?

Diş teli, genellikle çocukluk dönemlerinde uygulanması tercih edilen bir tedavi yöntemi olarak düşünülse de gelişen, oldukça konforlu ve etkili varyasyonlar sayesinde uygun özellikteki yetişkin hastalara da önerilebilmektedir. Hem Türkiye’de hem de dünyada en sık ihtiyaç duyulan braket diş teli tedavisi, doğru bir planlama ise ileri yaş hastalarda da yüz güldürücü sonuçlar almayı mümkün hale getirmektedir. Buna göre, tedavi için geç kaldığını düşünen ve bu sebeple diş hekimi muayenesinden kaçınan kişilerin orta veya uzun vadede iyileşmek ve yeniden estetik dişlere kavuşmak adına ilk adımı atmaları tavsiye edilmektedir.

Öte yandan, tüm diğer tedavilerde olduğu gibi daha erken yaşta takılan diş tellerinin, özellikle aktif büyüme çağındaki çocuklarda çok daha hızlı sonuç verdiği de bilinmektedir. Genelde 12-13 yaş ve civarında olan çocuklarda daha yoğun başvurulan bu tedavi, ihtiyaç halinde 30 yaşlarda ve hatta 40-50 yaş aralığında dahi gerçekleştirilebilmektedir. Bu durumda, braket diş teli tedavinin tam anlamıyla bir yaş sınırı olmadığı söylenebilir. Burada önemli olan ise hastanın sistemin bir rahatsızlığının olmaması, dişlerinin, çevre dokuların ve çene kemiklerinin sağlam olması ve genel vücut sağlığının da bu tedaviye izin vermesidir.

Metal diş teli ile braket aynı mıdır?

Diş teli, çoğunlukla tedaviye verilen genel isim olarak kabul edilmektedir ve bu sebeple terimsel açıdan braket ve metal diş teli aynı tıbbi ürün sanılabilmektedir. Halbuki metal diş teli, dişlerin üzerine yapıştırılan ve genellikle metal veya seramik malzemeden çeşitli renklerde hazırlanan braketleri birbirine bağlayan ince bir teldir. Diş hizalanması sürecinde yapılan ayarlamaların bozulmaması adına diş üzerine yerleştirilen braketlerin doğru pozisyonda baskılanmasını sağlayan metal diş teli, bu özelliği ile tutucu görevi bulunan braketlerden farklıdır. Braketler içerisinde bulunan özel yuvalardan geçirilerek ağız içerisine yerleştirilen metal diş teli, özellikle çocuklar için planlanan ortodonti tedavilerinde sıklıkla kullanılmaktadır. Görünürlüğü ile bilinen ve bu sebeple renkli braketlere oranla hastaları daha fazla rahatsız eden metal teller, bilhassa uygun yetişkin hastalarda dişlerin arka tarafına da yerleştirilebilmekte ve bu sayede daha az görünür hale getirilebilmektedir.

Braket çeşitleri nelerdir?

Braketler genel anlamda, yapımında kullanılan malzemeye göre farklılık göstermektedir. Buna göre ortodontik tedavi sürecinde kişiye özel olarak tercih edilebilecek braket çeşitleri şöyledir:

• Yüksek kaliteli paslanmaz çelik malzemelerden üretilen ve bu tedavi için en çok kullanılan seçenek olan metal braketler,
• Kapaklı braketler veya self lipating braketler olarak da bilinen, özel kilit mekanizması sayesinde lastik veya diş teli kullanılmaksızın uygulanabilen ve daha az sürtünmeye yol açan damon braketler,
• Maliyeti nispeten daha fazla olan ve dişlerin arka yüzeyine yerleştirilerek daha estetik bir görünüm sunan lingual braketler,
• Metal braketlere oranla daha büyük, ancak daha kuvvetsiz olan ve opak beyaz rengi ile özellikle son zamanlarda daha fazla ilgi gören seramik braketler,
• Safir veya sert plastik malzemelerden üretilen ve şeffaf braketler olarak da isimlendirilen, estetik kaygısı olan hastaların tercihi porselen braketler,
• Dişlerin arzu edilen konuma getirilebilmesi adına üretilen ve diğer braketler bir nebze farklılık gösteren, plak şeklinde kullanıma sahip aligner, bir diğer adıyla invisaling ortodonti veya şeffaf plaklar.

Hangi tür diş telini tercih etmeliyim?

Diş çarpıklığı için planlanan bir ortodonti tedavisinde tercih edilecek diş telinin hem uzman hekim tarafından seçilmesi ve hastanın sağlık durumu ile sosyal yapısına uygun olması hem de tedaviye dair beklentileri karşılaması oldukça önemlidir. Bununla birlikte tercih aşamasında etkili olan diğer faktörlerin ise dişlerdeki çarpıklığın boyutu, ağız ve çene yapısı, çenenin konumlanma şekli, çiğneme fonksiyonunun sağlığı ve benzeri olduğunu söylemek gerekir. Bununla birlikte tedavinin maliyeti de kişilerin tercihini yönlendiren bir etkendir. Bugün için karşılaştırıldığında en hızlı sonuç veren ve en ekonomik tercihin ise metal diş telleri olduğu bir gerçektir.

Öte yandan estetik kaygısı daha fazla olan hastaların ise porselen veya seramik tipinde diş tellerine yönelmesi, tedavi sürecindeki konforlarının devamlılığı açısından daha doğru olacaktır. Ayrıca, görünmez yapılarının yani sıra bu grup diş telleri, dişlere tam uyumlu şekilde yerleşecek ve kullanım kolaylığı sunacaktır. Her durumda doğru bir tedavi planlamasının yapılması içinse, ortodonti uzmanının önerileriyle hareket etmekte fayda vardır.

Diş teli tedavi ücretleri

Braket diş teli tedavi ücretleri, birçok unsura bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu sebeple hastanın, tedavi alacağı klinik veya hastanenin fiyat politikasının bilinmesi önemlidir. Öte yandan tedavinin süresi, uygulanacak diş telinin çeşidi, hekim tecrübesi, tedavinin gerçekleşeceği şehir ve tedavi sürecine dahil edilecek diğer tüm prosedürler de fiyatı etkileyen faktörler arasındadır. Bu sebeple değişkenlik gösteren maliyetler ve ödeme planı ile ilgili doğrudan klinik veya hastanenin yetkili biriminden bilgi almak faydalı olacaktır.

Braket bakımı nasıl olmalıdır?

Diş sağlığının korunması ve tedaviden istenilen sonucun alınması adına braket bakımının doğru ve düzenli yapılması oldukça önemlidir. Bu, tedavinin başarısını etkileyen unsurlar arasında da ilk sırada gelmektedir. Bakım, ilk adımda doğru fırçalama ve düzenli diş ipi kullanımını içermektedir. Bunun için de diş tipine uygun bir diş macunu ve diş fırçası seçilmeli, aşırı sert ve aşındırıcı fırçalamalardan kaçınılmalıdır. Özellikle yemeklerin ardından braketler yeterli düzeyde temizlenmeli ve aralarda herhangi bir artık kalmadığından emin olunmalıdır. Öyle ki yiyeceklerin braketler arasında uzun süre kalmış olması, tedavi sürecinde oluşabilecek çürümelerin temel sebepleri arasındadır.

Ayrıca, tedavi boyunca bazı gıdalardan kaçınılması da tavsiye edilmektedir. Hem braketlerin fonksiyonlarını ve kalitesini korumak hem de diş temizliğini zorlaştırmamak amacıyla özellikle aşırı şekerli ve yapışkan ürünlerin tüketilmemesinde fayda vardır. Bu süreçte hekim kontrolleri de aksatılmamalı, periyodik diş bakımı ziyaretleri ertelenmemelidir. Fırçalama ve diş ipi kullanımına ek olarak haftada bir kez uygun bir ürünle gargara yapılması da önerilebilir.

Braketler (diş teli) kırılır mı?

Oldukça dayanıklı malzemelerden üretilen ve uzun süreli kullanıma uygun olan braketlerin kolayca kırılma şansı elbette ki yoktur. Ancak, bazı istisnai durumlar sonucunda kırılmaların görüldüğü de bilinmektedir. Bunlar arasında en başta kabuklu ve sert yiyeceklerin dişlerle kırılmaya çalışılması gelmektedir. Bunun yanı sıra uygulama esnasında kullanılan yapıştırıcı malzemenin zaman içerisinde zayıflaması da kırılmaya yol açabilecek bir diğer sebep sayılabilmektedir. Bu durum, kırılma olmasa dahi braketlerin dişten ayrılmasına da yol açabilir.

Herhangi bir kırılma ve ayrılmanın gerçekleştiği noktada vakit kaybedilmeden ilgili diş hekimine başvurulması önemlidir. Aksi halde ise tedavinin başarısı olumsuz etkilenebilir.

Braket kullanımında dikkat edilmesi gerekenler

Braket kullanımında dikkat dilmesi gereken en önemli husus ağız hijyenine özen göstermek ve doğru bir fırçalama yapmaktır. Bunun dışında kaçınılması gereken yiyecek ve içeceklere tedavi süresince ara verilmesi de tedavinin kilit kurallarından sayılmaktadır. Braket diş teli tedavisi, sabır gösterilmesi ve herhangi bir rahatsızlığın göz ardı edilmemesi gereken bir yolculuktur. Ağzın herhangi bir yerinde başlayan yara oluşumu veya geçmeyen ağrı gibi şikayetlerin uzman hekime bildirilmesi, olası daha büyük problemlerin önüne geçilebilmesini sağlar. Öte yandan özellikle spor gibi aktiviteler esnasında koruyucu aparatlar kullanmak veya benzeri bakım ve koruma talimatlarına birebir uymak da tedavinin tam anlamıyla başarıyla sonuçlanmasına yardımcı olacaktır.

Braket kullanımında oluşabilecek sorunlar nelerdir?

Daha hizalı ve düzgün dişlere, dolayısıyla daha sağlıklı bir ağza sahip olabilmek için uygulanan braket tedavisi sırasında meydana gelebilecek bazı sorunlardan da bahsedilmektedir. Bu sıkıntıların oluşum ihtimali hastadan hastaya farklılık göstermekte ve birçoğu geçici olup çoğunlukla da kısa sürede çözülebilmektedir. Söz konusu rahatsızlıklar ise şöyledir:

• Doğrudan braketi ilgilendiren kopma, çıkma, kırılma, oynama gibi durumlar,
• İlk uygulama ve ayarlama sırasında dişlerde hassasiyet oluşması,
• Braketlerin ilk uygulandığı dönemde ve alışma sürecinde ağrı yaşanması,
• Braketlerin sivri kısımlarının ağız içerisine batması sonucu ufak yaralanmaların görülmesi,
• Braketlerin sürtünmesine bağlı gelişen diş minesi aşınması,
• Alışılmış beslenme düzeninin bozulması ve buna bağlı istemsiz kilo verilmesi.

Söz konusu problemlerin hepsi kısa süre içerisinde kontrol edilebilen ve iyileştirilebilen durumlardır. Bu nedenle herhangi bir sorun hissedildiğinde vakit kaybetmeden uzman diş hekimine başvurulması yararlıdır.

Diş teli tedavisi sırasında hangi yiyeceklerden kaçınılmalıdır?

Ortodontik diş teli tedavisi sırasında tüketilmemesi gereken bazı yiyecek ve içeceklerden bahsedilmektedir. Hem yapısı hem de içeriği sebebiyle bu grup tüketim maddeleri braket diş tellerinin yapısını bozabilmekte ve tedavi süresinin uzamasına yol açabilmektedir. Bunlar arasında ise aşırı sert, kabuklu, çok soğuk ve çok sıcak yiyecek ve içeceklerin dışında aşağıdakiler yer almaktadır:

• Şekerli gıdalar, sakızlar ve benzeri yapışkan yiyecekler, çikolatalar ile şekerli ve asitli içecekler,
• Pirzola ve benzeri kemikli etler ve alkol içeren yiyecek ve içecekler,
• Dondurulmuş ürünler ve cips veya paylamış mısır gibi gevrek yiyecekler,

Bu gıdalar braketlerin etrafında konumlanarak çürüme riskini artırabilmekte, diş tellerinin hasar almasına neden olabilmekte ve braket yapıştırıcısının etkisini azaltabilmektedir. Öte yandan sert meyve ve sebzelerinde mutlaka küçük dilimler halinde, doğrudan ısırılmadan yenmesi gerekmektedir. Ayrıca, tüm diğer tedavi süreçlerinde olduğu gibi diş teli tedavisi boyunca tütün ürünlerinin kullanılmamasına da özen gösterilmelidir.