Estetik Diş Hekimliği
Porselen (Yaprak) Laminalar
Estetik diş hekimliğinin en çok başvurulan uygulamalarından biri olan porselen lamine diş kaplama ile estetik ve fonksiyonel dişlere kavuşulması mümkün. Dişlerin şekli düzgün olmadığında, dişler arasında belirgin bir mesafe olduğunda, diş beyazlatma uygulamaları ile dişlerin rengi düzelmediğinde ve dişlerdeki minimal eğriliklerin düzeltilmesinde oldukça etkin sonuçlar veren porselen lamine diş kaplama aşınmaya karşı yüksek direnç gösterir ve yapısı gereği dişlerdeki lekelenme riskini minimize eder.
Diş etlerinde tedavi edilmesi gereken bir sorun olmadığı takdirde 2-3 seans dahilinde porselen lamine diş kaplama tamamlanır. Doğru ve eksiksiz bir ağız bakımının uygulanması ile uzun yıllar kullanılabilen lamine diş hakkında bu yazımızda en sık sorulan soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Porselen lamine dişler istisnai vakalar haricinde diş minesinin minimal oranda aşındırılmasını gerektirir. Bu nedenle lamine diş hakkında detaylara geçmeden önce diş minesi hakkında genel bir bilgi aktarmak istiyoruz.
Diş Minesi Nedir?
Diş, vücudumuzdaki en sert yapılardan biri olma özelliği taşır. Sindirim süreci için yiyeceklerin parçalanmasında görevli olmakla birlikte insan etkileşiminin en etkili süreçlerinden olan konuşmanın da başrolündedir. Dişin anatomisi temel olarak üç ayrı bölümden oluşur. Dişin en dışında yer alan sert tabaka olan diş minesi, temel anatomik bölümlerden biridir.[1]
Diş minesi dişin dışındaki ilk katmandır, gözle görülen bu katman kristal kalsiyum fosfattan oluşur. Kalsifiye özelliktedir ve kişiden kişiye değişmekle birlikte rengi yumuşak bej ile beyaz aralığındaki renk skalasında olur.[2]
Diş minesi sert yapısı ve diş yüzeyindeki konumu nedeniyle dişi çiğneme, ısırma ve gıcırdatma gibi eylemlere karşı korumaya yardımcı olur. Ancak zaman içerisinde farklı nedenlerle bu katmanda çatlamalar ve kırılmalar da meydana gelebilir.
Az sonra detaylarını açıklayacağımız lamine diş uygulaması, diş minesinin minimal seviyede de olsa belli miktarda aşındırılması prensibiyle gerçekleştirilir. Diş minesi hali hazırda aşınmış kişilere bu aşındırma aşaması uygulanmaz.
Lamine Diş Nedir?
Yaprak kaplama adı ile de bilinen lamine kaplamalar, sağlıklı dişlerde aşındırma uygulanması sonrasında diş yüzeylerine özel yapıştırıcılar ile yapıştırılan, yaprak şeklinde çok ince yapıya sahip güçlendirilmiş porselenlerdir. Dişte herhangi bir kesim yapılmadan, yalnızca dişlerin ön yüzeylerinin 0.5 mm – 1 mm kalınlığında aşındırılması sonucu lamine diş uygulaması yapılabilir. Lamine diş uygulamasında temel prensip dişin minimum miktarda aşınmasıdır.
Lamine diş fonksiyonel amaçlara hizmet etmekle birlikte genel olarak estetik diş hekimliği dahilinde, gülüş tasarımının bir işlemi olarak tercih edilir. Lamine dişlerin renkleri doğal diş rengine yakındır, renkleri farklılaşabilir. Renkleri ile boyutlarının ve uzunluklarının da kişiye özel hale getirilmesi mümkündür.[3] Lamine diş tedavisi uygulanması ve bu uygulamadan en iyi sonuçların alınabilmesi için hasta seçiminin doğru yapılması gerekir.
Hangi Durumlarda Porselen Lamine ( Yaprak ) Yapılır?
Dişlerin estetik görünümünü bozan ve fonksiyonel sorunlara da yol açan çeşitli durumlarda porselen lamine uygulamasının yapılması mümkündür. Dişler arasındaki boşluklardan rahatsız olunduğunda, dişlerde aşınma veya çatlama olduğunda, önceki dolguların renklerinin değişmesi ve estetik kaygıların oluşması halinde, dişlerin rengi diş beyazlatma uygulamaları ile iyileştirilemediğinde, dişler şeklen bozuk olduğunda veya çapraşık bir yapıya sahip olduğunda porselen lamine uygulamasının yapılması mümkündür.
Porselen Lamina Diş Kaplama Tedavisi Kimlere Uygulanır?
Kişinin gülüş estetiği bozulduğunda estetik diş hekimliği tedavilerine başvurulabilir. Porselen lamina diş kaplama tedavisi sayesinde gülüşe gölge düşüren diş bozukluklarını pratik ve etkili şekilde geride bırakmak mümkündür. Doğal diş görünümüne sahip porselen diş lamineleri çene gelişimi tamamlanan ve daha güzel bir gülüşe sahip olmak isteyen kişilere uygulanabilir. Porselen lamine diş kaplama tedavisi için uygun hasta grupları şu şekilde sıralanabilir:
- Dişlerinin rengi diş beyazlatma tedavisi ile düzelmeyen ve diş renginde kalıcı iyileşme olmasını hedefleyen,
- Dişleri çarpık ve eğri olan, gülüşü dişlerindeki yapısal bozukluk nedeniyle estetik olmayan,
- Dişlerindeki eski dolguları renk değiştiren,
- Dişlerinde kalıtsal yapı bozuklukları olan,
- Dişleri arasında diastema adı verilen boşlukları bulunan,
- Gülüş estetiği kapsamında daha düzgün ve güzel görünen renklere sahip dişlere kavuşmak isteyen,
- Diş ve diş eti hastalıkları bulunmayan kişiler porselen lamina kaplama için uygun aday olarak kabul edilirler.
Yaprak Diş Kaplama Türleri Nelerdir?
Porselen ve reçine kaplama kompozit materyallerinden üretilebilen yaprak kaplama çeşitleri mevcuttur.
Yaprak Porselen: Gülüş tasarımı kapsamında en sık kullanılan yaprak kaplamadır. Estetik bir görünüme sahip olmalarının yanı sıra dayanıklı ve uzun ömürlü olmaları ile de tercih edilirler. Işık geçirme özelliğine sahip oldukları için çok doğal bir görünüm sunarlar. Yüzeyleri pürüzsüzdür; bu durum hem leke tutmamalarına yol açar hem de kolay temizlenebilmelerini mümkün kılar. Takılmaları için oldukça az miktarda yüzey aşındırması yeterli olacaktır.
Kompozit Lamina: Reçine esaslı kaplamalardır. Dişin şeklini, rengini ve konumunu değiştirmek üzere tercih edilebilirler. Tek seansta uygulanabilirler. Porselene oranla daha az maliyetli oldukları bilinir ve herhangi bir hasar aldıklarında daha kolay bir şekilde onarılabilirler.[4] Kompozit lamina kaplamaların ömrü ortalama olarak 5 yıldır ve lekelenme ihtimalleri porselen kaplamalara oranla daha fazladır. Üstelik yaprak porselenlere oranla daha az doğal bir görünüme sahip oldukları bilinmektedir.
Porselen Lamina Kaplama Uygulamasının Tedavi Aşamaları Nasıldır?
Porselen lamina diş uygulaması tedavisinin tüm aşamalarında hasta ve hekim iş birliği hakimdir. İlk seans dahilinde hastanın ağız içi ölçümleri çok hassas bir şekilde tamamlanır. Kaplamaların hastalar için uygunluğunun belirlenmesi adına dişler incelenir, röntgen çekilebilir, ağız ve dişler hakkında tüm bilgiler edinilir. Modeller oluşturularak hastaların kaplama sonrası nasıl bir gülüşe sahip olacağı ile ilgili fikir edinmesi sağlanır.
Hazırlık Aşaması
Dişlerin lamine kaplamalara hazırlanması sürecinde diş yüzeyinden minimal miktarda doku aşındırılır. Uygulama sırasında diş minesi aşındırılacağı için anestezi uygulaması yapılabilir. Anestezi kararı hasta ve hekim tarafından verilecektir. Bu aşamada temel amaç minimum miktarda aşım yapılabilmesi ve hastanın işlem sırasında şikâyet yaşamamasıdır.
Lamine Kaplama Renginin Seçilmesi ve Ölçü Alınması
Lamine porselen uygulamasının en önemli aşamalarından biri ölçü alınmasıdır. Ölçüler çok hassas tekniklerle alınır. Alınan ölçüler doğrultusunda kişiye özel porselen kaplamaların üretilmesi için veriler elde edilir.
Lamine kaplama yapılacak dişlerin yan tarafında bulunan dişlerin renkleri değerlendirilir, hastanın beklentileri de dikkate alınarak hangi porselen renginin uygun olduğu belirlenir. Bu esnada diş hekimleri inisiyatif alarak hem gülüşü iyileştirmek hem de hasta memnuniyetini artırmak için karar verebilirler.
Geçici Lamine Takılması
Dişler aşındırıldıktan sonra kalıcı porselenler yapıştırılana kadar hassasiyetin önlenmesi adına geçici kaplamalar takılır. Kalıcı kaplamalar yapıştırılana kadar geçecek süreçte konfor artıran geçici lamineler, diş yüzeyi çok az aşındırılmışsa gerekli olmayabilir.
Lamine Porselenlerin Yapıştırılması
Alınan ölçüler doğrultusunda kişiye özel üretilen porselen lamine kaplamalar prova yapılmasının ardından yapıştırılır. Dişlerin yüzeyleri fosforik asitle düzleştirilerek yapıştırıcının diş yüzeyine tam anlamıyla tutunması sağlanır. Kaplamaya özel bir siman uygulanır ve daha sonra dişlerin üzerine yerleştirilir. Kaplama düzgün bir şekilde yerleştirildiğinde, diş hekiminiz simandaki kimyasalları aktive etmek için üzerine özel bir ışık huzmesi göndererek çok hızlı sertleşmesine neden olur. Son adımlar fazla simanı çıkarmayı, ısırmanın kontrol edilmesini ve gerekli ayarlamaları yapmayı içerir.
hekimleri hastaların diş etlerini ve kaplamanın yerleşimini kontrol etmek için birkaç hafta sonra tekrar kontrole gidilmesini isteyebilirler.[5] Simanlar ağız içi sabit uygulamalarda yapıştırıcı materyaller şeklinde kullanılan, toz veya likit formunda olan maddelerdir. Endodonti, ortodonti, periodontoloji ve cerrahi prosedürlerde simanların özel kullanım alanları bulunur. Lamine porselenlerin yapıştırılması sırasında uygulanan tüm bu işlemler hassasiyetle yapılır.
Tedavi Süresi Ne Kadar Sürer ve Kaç Seanstır?
Porselen lamine diş kaplama uygulaması yaklaşık bir hafta gibi kısa bir sürede tamamlanmaktadır. Bu süre kalıcı lamine dişlerin hazırlanması için gerekli süredir. Seans sayısı da genellikle 2-3 olarak ortalama bir değere sahiptir. Hastaların tedavi edilmesi gereken diş ve diş eti hastalıkları bulunuyorsa, sahip olunan rahatsızlık doğrultusunda toplam tedavi süresi iki haftayı bulabilir.
Laminate Veneer Tedavisinden Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Bakım
Porselen lamine diş kaplama tedavisi sonrası dikkat edilmesi gerekenlere uyum sağlandığı takdirde bu uygulama uzun yıllar sorunsuz bir şekilde etkisini sürdürür. Uygulama sonrası kaplamaların zarar görmemesi adına sert kabuklara sahip ya da yapı gereği çok sert yiyeceklerin tüketilmesinden kaçınılması önemlidir. Sert yiyeceklere ek olarak sert cisimleri ısırma gibi alışkanlıkların bırakılması önemlidir. Tırnak, toka ve kalem ısırma alışkanlığı olanların bu alışkanlıklarını terk etmeleri gerekir.
Hastaların bruksizm yani diş gıcırdatma sorunu varsa bruksizm tedavisine başvurulması ve geceleri kişilerin ağız ve diş yapısına sahip plakların kullanılması önerilir. Belli aralıklarla diş hekimlerine muayene olunması ve kontrollerin ihmal edilmemesi gerekir.
Lamine diş kaplama yaptıranların mümkün olduğunca uygulamanın yapıldığı ön dişleri ile paket açmamaları, sert besinleri çiğnememeleri gerekir. Fiziksel olarak darbelere maruz kalma riski yaratan sporlar yapılıyorsa diş koruyucuların kullanılması gerekir.[6]
Laminate veneer tedavisi sonrası dişlerin özel bir bakıma ihtiyacı olmasa da her zamanki gibi ağız ve diş bakımının düzenli yapılması elzemdir. Dişler düzenli olarak fırçalanmalı, diş araları diş ipiyle temizlenmeli ve antiseptik özellikteki ağız gargaraları kullanılmalıdır.
Porselen Lamine Diş Kaplama Avantajları Nelerdir?
Porselen lamine diş kaplamalar dişin doğal görünümünü destekler ve güzel bir gülüşe kavuşulmasını mümkün kılar. Diş etleri ile doğal bir uyum yakalayan yaprak porselenler çok ince bir yapıya sahip olsalar da dişle bütünleştiklerinde oldukça sağlamlaşırlar. Hastaların estetik bir gülüşe kavuşabilmelerini sağlayacak şekilde özelleştirilebilmeleri de avantajları arasında yer alır.
Diğer avantajlarının arasında dişleri aşındırmadan da uygulanmalarının mümkün olması, lekelenme ihtimallerinin minimum düzeyde olması, renklerinin değişmemesi, gerçek dişlerle ayırt edilmelerinin çok zor olması ve uzun yıllar dayanabilmeleri gibi unsurlar sayılabilir.
Dezavantajları
Porselen lamina uygulaması her hastaya uygulanmaz. Diş ve diş eti hastalıkları bulunan hastalara uygulanmadan önce diğer ağız ve diş sorunlarının tedavisi gerekir. Üstelik maliyetleri de diğer alternatif tedavilere oranla daha fazla olabilmektedir.
Porselen lamina uygulamasının her aşaması hassasiyetle yapılmalıdır. Bu hassasiyet profesyonellik ve deneyim gerektirir. Uygulamanın geri dönüşümü olmadığı için uygulamayı yaptıracak hastaların ağız ve diş sağlığı kliniği seçimine özen göstermesi gerekir.
Porselen lamine uygulaması için genellikle dişlerin az miktarda aşındırılması gerekir. Bazı hastalarda aşındırma gerekli olmasa da bu işlemin sonunda dişlerde sıcak ve soğuk hassasiyetinin oluşması mümkündür.
Sıkça Sorulan Sorular
Lamine yaprak porselenler, özel bir yapıştırma tekniği ile şeklen ve/veya fonksiyonel olarak iyileştirilmek istenen ön dişlerin aşındırılması sonrasında üzerlerine yapıştırılan porselen restorasyonlardır. Yaprak kaplamalar doğal dişi taklit etme özelliğine sahiptir; dişlerin hizalanmasını sağlamakla birlikte gülüş tasarımı dahilinde uygulanabilen etkin bir tedavi yöntemi olma niteliği taşır.
Porselen lamine diş kaplamaların az önce de belirtildiği gibi bazı dezavantajları bulunmaktadır. Yan etki olarak sıralayabileceğimiz unsurlar arasında potansiyel diş hassasiyeti, kaplamaların nadir de olsa yerlerinden çıkabilmesi, diş çürümelerine karşı herhangi bir koruma sağlamamaları sayılabilir. Yine de tüm bu unsurların bir yan etki olarak sınıflandırılması da doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Uygulama profesyonel ve deneyimli hekimler tarafından yapıldığı takdirde yan etki görülme olasılığı yok denecek kadar azdır.
Lamine diş fiyatları, uygulama yapılacak dişlerin kaç tane olduğuna, laminenin türüne ve uygulamanın yaptırılacağı kliniğin ücretlendirme politikasına göre değişebilmektedir. Bu nedenle gülüş estetiği tasarımı dahilinde lamine diş yaptırmak isteyen kişilerin hekimlerle gerçekleştirdikleri görüşme sırasında ücretlendirme hakkında bilgi alması “lamine diş fiyatları ne kadar?” sorusunun kesin yanıtlarının öğrenilmesini sağlayacaktır.
Lamine dişlerin ömrü genellikle 7 – 15 yıl aralığında olur. Bu zaman dilimi geçtikten sonra yenilenmeleri gerekebilir.[7] Lamine diş ömrünün uzatılması adına ağız ve diş bakımının düzenli olarak yapılması, diş hekimi muayenelerinin aksatılmaması önemlidir.
Lamina kaplama yapılırken dişler kesilmekten ziyade aşındırılır söylemi daha doğru olacaktır. Kaplamaların dişle bütünleşebilmesi için diş minesinin minimum miktarda aşındırılması gerekebilir. Bazı hastalarda bu işlemin yapılmasına gerek dahi duyulmayabilir. Ancak genel olarak uygulama öncesinde dişlerin aşındırıldığını ifade edebiliriz.
Porselen laminalar yapılırken dişler minimal ölçüde aşındırılır. Bu işlem sırasında anestezi uygulanması mümkündür. Bazı kişilerin dişleri doğal olarak daha hassas olabileceği için işlem sırasında ağrı ya da acı hissetmemek için anestezi uygulanması tercih edilebilir. Porselen lamina için dişler aşındırıldıktan sonra da sıcak ya da soğuk hassasiyeti meydana gelebilmektedir. Olası şikayetlerin engellenmesi adına geçici kaplamalar kullanılmaktadır. Bazı hastalarda aşındırma miktarı çok minimal olduğu için hassasiyet oluşmaz ve geçici kaplama kullanılmasına gerek kalmaz.
Porselen lamine yaptıran kişilerin, uygulama sonrası yediklerine dikkat etmesi gerekir. Dişleri ile çok sert kabuklu gıdaları ısırmamaları ya da çok sert gıdaları yememeleri önemlidir. Porselen laminalar ince ama sert materyaller olsa ve uzun süre dayanıklılık gösterse de sert gıdaların yenmesi ya da sert cisimlerin ısırılması porselen kaplamaların zarar görmesine neden olabilir.
Porselen lamine yaptırdıktan sonraki erken süreçte, yaklaşık 10 – 15 gün çok sıcak ya da çok soğuk içecek veya yiyeceklerden uzak durulması olası hassasiyet sorunlarına karşı alınabilecek tedbirler arasında yer alır.
Evet, lamine dişler farklı isimlerle adlandırılabilirler. Lamina veneer, yaprak diş, lamine diş veya porselen kaplama gibi kullanımları mevcuttur.
Evet, gelişen teknolojik teknikler sayesinde estetik diş hekimliği uygulamaların sonuçlarını, sonuçlara en yakın görünümü önceden görmek mümkündür. İlk muayene dahilinde dişler kesilmeden yani aşındırılmadan önce hastanın ağız ölçüsü alınır. Alınan ölçüden oluşturulan model ile laboratuvar ortamında özel bir malzemeden prova çalışması yapılır. Hem hastanın hem de hekimin elde edilen model üzerinde değişiklik yapabilmesi ile son olarak elde edilecek görüntünün anlaşılabilmesi mümkündür.
Porselen laminalar söz konusu olduğunda birçok avantajdan bahsedilebilir. Diğer porselen restorasyonlarla kıyaslandığında porselen lamina diş kaplamalar için diş yüzeyinden çok az miktarda mine dokusu aşındırılır. Kuronlardan farklı olarak dişin çevresel olarak küçültülmesine gerek olmaz. Porselen laminalar düz bir yüzeye sahip oldukları için diğer avantajlarından biri de leke tutmamalarıdır. Metal bileşenlere de sahip değildirler ve ışığı geçirdikleri için diş etlerinin görünümünü olumsuz yönde etkileyen gri bir yansıma oluşturmazlar; oldukça doğal bir görünüme kavuşulmasını sağlarlar.
Tedavi basamakları ve süreci değerlendirildiğinde, porselen lamina uygulaması için diş hekimine 2-3 kez gidilmesi gerektiği ifade edilebilir. Tüm bu ziyaretler yaklaşık 7 günlük bir sürede tamamlanır ve hasta yeni estetik gülüşüne kavuşabilir.
Daha önce de belirtildiği gibi porselen lamine diş kaplamalarının en iyi sonuçları verebilmesi için hasta seçiminin doğru yapılması gerekir. Hastada ileri derecede diş çekilmesi varsa, çeşitli diş eti hastalıkları mevcutsa, diş sağlığı gerekli kriterleri karşılamıyorsa ve çene bozuklukları bulunuyorsa uygulamanın yapılması tavsiye edilmemektedir.
Laminate veneer yaprak kaplamadır. Diğer porselen kaplamalarda, kaplama çepeçevre küçültülen dişin üzerini saracak şekilde yerleştirilir. Bu işlem dişin doğal dokusunda azalma ile sonuçlanabilir. Laminate veneer yapılırken hastanın doğal dişinin doğal minesinin mümkün olduğunca korunması hedeflenirken diş yapısına minimal müdahalede bulunulur.
Lamine diş yaptırmak isteyenlerin en büyük endişelerinden biri lamine dişlerin yapıştırıldıktan sonra düşmesidir. Ancak bu yaprak kaplamalar aşındırılan dişe çok kuvvetli şekilde yapıştırılır. Normal şartlarda lamine dişlerin düşmesi beklenmez. Şiddetli diş gıcırdatan kişilerde kırılma ve düşme ihtimali bruksizm sorunu olmayan kişilere oranla daha fazladır. Lamine diş yaptırmak isteyenlerde diş gıcırdatma sorunu görülüyorsa bu durumda masseter kaslarına masseter botoksu uygulanması veya gece plağı kullanılması önerilir.
Kesimsiz prepless porselen lamina; dişler aşındırılmadan yapılan bir uygulamadır. Diş yüzeyine herhangi bir müdahale yapılmadan gerçekleştirilen bu uygulama doğru hasta seçiminde çok etkili sonuçlar elde edilmesini sağlayabilir. Hastaların dişleri olması gerekenden küçük bir yapıya sahipse, diş rengi belirgin şekilde koyu değilse, dudak desteği düşükse kesimsiz prepless porselen lamina uygulaması yapılabilir. Bu uygulama da doğal bir diş görünümü elde edilmesini sağlar.
Lamine diş kaplama tedavisi yaptırma ihtiyacı olanların gerçekçi beklentilere sahip olmaları gerekir. Uygulama öncesinde tedavisi yapılması gereken farklı diş ve diş eti hastalıkları olmadığında hayallerindeki görünümden ziyade kendilerine en çok yakışacak, diğer dişleri ile uyum içerisinde olacak lamine diş kaplama rengi ve şekli seçmeleri gerekir. Bu aşamada hekimlerin önerilerine uyulması fark yaratan sonuçların alınmasını sağlar. Kişinin gülüşü, diş yapısı ve diş renkleri değerlendirilerek planlanan lamine diş kaplama uygulamaları ile estetik açıdan optimal sonuçlar elde edilebilir.
Porselen lamine diş kaplamalar sayesinde kişinin gülüşü ile ilgili rahatsızlık duyduğu birçok sorun geride bırakılabileceği gibi daha spesifik amaçlar doğrultusunda da estetik diş hekimliğinin bu tedavisine başvurulabilir. Dişlerde farklı nedenlerle meydana gelen renk bozukluklarının düzeltilmesi, dişler arasındaki boşlukların doldurulması, yapısal olarak dişlerin güçlendirilmesi, kırılan dişlerin düzeltilmesi, çarpık dişlerin düzgün görünmesinin sağlanması ve dişlerin hizasının düzenlenmesi için porselen lamine diş kaplama uygulamasına başvurulması mümkündür.
Kişiye özel analizler doğrultusunda üretilen lamine dişlerin, deneyimli diş hekimleri tarafından hassasiyetle yapıştırılması ile tamamlanan lamine diş tedavisi hastaların yüksek oranda memnuniyet duyduğu uygulamalar arasında yer alır. Lamine diş yaptıranların memnuniyetlerinin devamlılığı için ağız ve diş bakım süreçlerini aksatmamaları önemlidir.
Kaynaklar
- https://www.news-medical.net/health/What-is-Tooth-Enamel.aspx
- https://www.verywellhealth.com/enamel-definition-of-enamel-1059421
- https://www.webmd.com/oral-health/guide/veneers
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/dental-veneers#types
- https://www.webmd.com/oral-health/guide/veneers
- https://www.healthline.com/health/dental-veneers#aftercare
- https://www.webmd.com/oral-health/guide/veneers